Bankowcy wzywają resort finansów do zmiany przepisów, bo według obecnych zamknięcie rachunku firmowego wiąże się z ryzykiem utraty dostępu do środków trafiających tam w ramach split paymentu.
„Jakiś czas temu zrezygnowałem z prowadzenia rachunku firmowego i zostałem jedynie przy rachunku osobistym. (…) Problem polega jednak na tym, że zostałem wprowadzony w błąd. Okazało się, że muszę złożyć wniosek do urzędu skarbowego o przeniesienie środków z rachunku technicznego VAT na zwykły rachunek. Tylko że tutaj problem się nie kończy, a dopiero zaczyna. Okazuje się, że urząd skarbowy oczekuje, że we wniosku zostanie podany numer rachunku, który jest powiązany z rachunkiem technicznym VAT, na którym są pieniądze. Tylko że ten rachunek już nie istnieje i z tego, co się dowiedziałem, nie mogę go przywrócić, a środki, które zostałyby na niego skierowane, odbiją się od niego” – poskarżył się DGP klient mBanku.
Poprosiliśmy tę instytucję o wyjaśnienie. „Wypłata środków z rachunku VAT możliwa jest na podstawie decyzji przesłanej przez urząd skarbowy do banku. Klient powinien najpierw złożyć wniosek o uwolnienie środków w urzędzie. Po jego pozytywnym rozpatrzeniu bank może przelać środki. Tak powinien wyglądać proces. Z przesłanego przez pana opisu wnioskuję, że doradca popełnił błąd. Jednak bez szczegółowych danych klienta nie mogę tego powiedzieć na pewno” – odpowiedział nam pracownik biura prasowego mBanku.

Liczne reklamacje

Okazuje się jednak, że nie był to jednostkowy przypadek. Problem dotyczy całego sektora. Zdaniem bankowców wynika z niewłaściwej konstrukcji przepisów.
– To jedna z kwestii, która nie działa prawidłowo w systemie i wymaga pilnej zmiany ustawowej. Ministerstwo Finansów jest świadome tej luki. Wysłaliśmy co najmniej kilka pism w tej sprawie – mówi DGP Tadeusz Białek, wiceprezes Związku Banków Polskich.
Uwolnione decyzją skarbówki pieniądze można przelać tylko na rachunek, z którym jest powiązane konto VAT. Sekwencja zdarzeń może być taka, że konto rozliczeniowe będzie zamknięte wcześniej, niż urząd skarbowy zgodzi się na zdjęcie blokady z rachunku do split paymentu.
„Kwestia trybu uwalniania przez banki środków pieniężnych, przeksięgowanych na rachunki techniczne z zamkniętych rachunków VAT nie została objęta ani materią wydanych w grudniu 2019 r. Objaśnień podatkowych, ani zakresem przygotowywanych przez MF zmian legislacyjnych w procedowanych projektach ustaw i stanowi poważny problem operacyjny” – czytamy w piśmie skierowanym przez ZBP pod koniec maja do wiceministra finansów Jana Sarnowskiego.
„Banki wskazują, iż urzędy skarbowe odmawiają wydawania podatnikom postanowień o uwolnieniu środków pieniężnych, przeksięgowanych na rachunek techniczny z zamkniętego rachunku VAT – uzasadniając wydawane odmowy brakiem wyraźnego przepisu ustawowego określającego tryb takiego uwolnienia, jak również faktem zamknięcia rachunku rozliczeniowego, na który – zgodnie z brzmieniem obecnego art. 108b ust. 1 ustawy o VAT – miałyby być przekazane środki z rachunku technicznego. Urzędy skarbowe odmawiają również wydania takiego postanowienia klientom banku, którzy zamknęli swoje rachunki rozliczeniowe w związku z zamknięciem działalności gospodarczej, a mimo to na rachunkach technicznych pozostają środki pochodzące z tzw. osadów na zamkniętych rachunkach VAT. Klienci składając liczne reklamacje, obwiniają niesłusznie banki za powstałą sytuację i brak dostępu do środków pieniężnych. W obecnej sytuacji pogłębiającego się kryzysu gospodarczego i konieczności zapewnienia podatnikom szybkiego dostępu do należnych im środków pieniężnych problem podnoszony przez sektor finansowy powinien znaleźć swoje niezwłoczne rozwiązanie” – apelowała bankowa izba gospodarcza.
Według bankowców na przeszkodzie w załatwieniu kwestii stanęła pandemia – dyskusje na temat ewentualnych zmian zostały de facto zawieszone.

Niezamknięte konta

Jak sprawa wygląda w praktyce? – Kiedy klient składa dyspozycję zamknięcia rachunku, wchodzimy w okres wypowiedzenia. W tym czasie klient może samodzielnie uwolnić środki z rachunku VAT, dokonując płatności na rzecz kontrahentów w ramach split paymentu albo opłacając podatki czy składki ZUS. Może też złożyć w swoim urzędzie skarbowym pismo o wydanie postanowienia dotyczącego środków na rachunku VAT. Bank je dostaje poprzez STIR i realizuje jedynie na tej podstawie. Jeśli na dzień upłynięcia terminu wypowiedzenia nadal jest nadwyżka na rachunku VAT, bank jedynie czeka na postanowienie z urzędu skarbowego poprzez system STIR, a klient nie ma innej opcji, jak tylko złożyć w swoim urzędzie pismo o wydanie postanowienia dotyczącego środków na rachunku VAT – opowiada Aneta Wrześniewska, menedżer produktu w BNP Paribas Bank Polska.
– Banki według ustawy do czasu otrzymania postanowienia muszą utrzymać konto VAT i powiązane z nim rachunki rozliczeniowe. W praktyce skutkuje to tym, że konta nie są zamykane, gdyż musi nastąpić rozliczenie środków z rachunku VAT poprzez posiadane powiązane rachunki rozliczeniowe klienta, ale w związku z tym, że umowa została rozwiązana (wraz z zapadnięciem terminu wypowiedzenia), bank blokuje te rachunki do czasu otrzymania postanowienia z urzędu skarbowego – dodaje Wrześniewska.
„Kwestia uwalniania środków w opisanej sytuacji była analizowana przez Ministerstwo Finansów i z otrzymanych od organów podatkowych informacji wynika, że zdarzały się przypadki odmowy uwolnienia środków z rachunku technicznego, jednakże ich liczba była incydentalna. Niemniej jednak podjęte zostały kroki w celu wyeliminowania takich sytuacji” – poinformowało DGP wczoraj po południu biuro prasowe resortu finansów. ©℗
Rachunki VAT
Ministerstwo Finansów jest świadome luki w przepisach