Okres pandemii postawił wiele firm w trudnej sytuacji finansowej. Aby temu zapobiec, wspólnicy spółek z o.o. mogą skorzystać z kilku mechanizmów prawa handlowego i cywilnego mających na celu dokapitalizowanie spółki. Są nimi: podwyższenie kapitału zakładowego, wniesienie dopłat, udzielenie pożyczek przez wspólników.

PODWYŻSZENIE KAPITAŁU ZAKŁADOWEGO

Polega ono na tym, że w zamian za dodatkowe wkłady (pieniężne, aporty) spółka wydaje nowe udziały albo podwyższa wysokość udziałów już istniejących. Instytucja ta może zostać wykorzystana do wprowadzenia do spółki inwestora lub uzyskania dodatkowych środków albo rzeczy lub praw (aportów) od wspólników. W efekcie spółka zyskuje pieniądze bądź wkłady niepieniężne nadające się do wykorzystania w działalności gospodarczej, wspólnicy zaś ‒ czy też inwestor – otrzymują w zamian udziały w kapitale zakładowym. W analogiczny sposób możliwe jest również zwiększenie kapitału zakładowego w spółce akcyjnej.
Zdalne posiedzenia organów legalne wbrew statutowi spółki?
Zdalne posiedzenia organów legalne wbrew statutowi spółki?

Zobacz również

Tryb działania

Podwyższenie kapitału zakładowego możliwe jest na dwa sposoby.
1. Poprzez zmianę umowy spółki. Jest to podstawowy sposób dokonania tej operacji. Wymaga on dokonania zmiany umowy spółki. [wzór 1] W spółkach zawiązanych w sposób tradycyjny (umowa w formie aktu notarialnego) wymagane jest powzięcie uchwały o zmianie umowy spółki w tej samej formie, w jakiej ją zawarto. W spółkach zawiązanych przez internet podwyższenia można dokonać w ten sam sposób. Należy wszakże pamiętać, że w tym trybie wkłady na podwyższony kapitał zakładowy mogą być wyłącznie pieniężne. Jeżeli wspólnicy zamierzają wnieść do spółki aporty, to zmiana umowy spółki wymagać będzie formy aktu notarialnego.

wzór 1. uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego w drodze zmiany umowy spółki

Repertorium A nr 3457/2020
AKT NOTARIALNY
Dnia 22 maja dwa tysiące dwudziestego roku (22-05-2020) przede mną, Janem Nowakiem – notariuszem, w mojej kancelarii notarialnej w Krakowie przy ulicy Gdańskiej 1 odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki XYZ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie przy ulicy Warszawskiej 1, posiadającej NIP 1234567 i REGON 1056789, wpisanej do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 000007890, z którego sporządziłem następującej treści:
PROTOKÓŁ
Zgromadzenie otworzył Adam Kowalski – prezes Zarządu, który stwierdził, że obecne Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników odbywa się w trybie art. 240 kodeksu spółek handlowych, według następującego porządku obrad:
I. Wybór przewodniczącego Zgromadzenia.
II. Stwierdzenie prawidłowości zwołania Zgromadzenia.
III. Powzięcie uchwały w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki i w związku z tym powzięcie uchwały o zmianie treści § 5 i § 6 umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością sporządzonej 1 lutego 2015 roku pod numerem repertorium A 123/2015 Antoniego Nowak, notariusza w Krakowie.
IV. Zamknięcie obrad.
W przedmiocie punktu I i II porządku obrad:
Na przewodniczącego Zgromadzenia w głosowaniu tajnym wybrany został jednogłośnie Adam Kowalski, legitymujący się dowodem osobistym XYZ 1234, PESEL 1515160987, zamieszkały w Krakowie przy ulicy Krakowskiej 1 – który stwierdził, że na Zgromadzeniu reprezentowany jest cały kapitał zakładowy i że żaden ze wspólników nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia Zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad, w związku z czym Zgromadzenie posiada zdolność do podejmowania uchwał postawionych w porządku obrad.
W przedmiocie punktu III porządku obrad:
Przewodniczący stwierdził, iż Zgromadzenie Wspólników powzięło jednogłośnie następującą uchwałę:
UCHWAŁA NR 1
„1. Zgromadzenie Wspólników podwyższa kapitał zakładowy Spółki z kwoty 5000,00 zł (pięć tysięcy złotych) do kwoty 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych) poprzez utworzenie nowych 950 (dziewięćset pięćdziesiąt) udziałów o wartości nominalnej 100,00 zł (sto złotych) każdy, o łącznej wartości nominalnej 95 000 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych), które to nowo utworzone udziały zostaną objęte przez obecnych Wspólników w następujący sposób:
a) wspólnik Adam Kowalski obejmuje 550 (pięćset pięćdziesiąt pięć) udziałów o łącznej wartości 55 000,00 zł (pięćdziesiąt pięć tysięcy złotych) oraz pokryje powyższe nowo obejmowane udziały wkładem niepieniężnym w postaci prawa własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej – działki nr 15 o łącznym obszarze 0,1000 ha (tysiąc metrów kwadratowych) objętych księgą wieczystą KR1K/001234/5 Sądu Rejonowego w Krakowie o wartości 65 000 zł;
b) wspólnik Janina Kowalska obejmuje 400 (czterysta) udziałów o łącznej wartości 40 000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) oraz pokryje powyższe nowo obejmowane udziały wkładem pieniężnym.
2. Do kapitału zapasowego Spółki przelewa się nadwyżkę powyższych wkładów, o wartości 10 000,00 zł (dziesięć tysięcy) złotych tytułem nadwyżki wartości wkładu niepieniężnego wniesionego przez Adama Kowalskiego nad wartością nominalną objętych udziałów w podwyższonym kapitale.
Przewodniczący Zgromadzenia stwierdził, iż Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników powzięło ‒ w związku z powzięciem uchwały nr 1 ‒ następującej treści uchwałę:
UCHWAŁA NR 2
„Zgromadzenie Wspólników w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego Spółki zmienia treść § 5 ust. 1 i § 6 ust. 2 umowy spółki z ograniczoną odpowiedzial nością, sporządzonej dnia 1 lutego 2015 r. pod numerem repertorium A 123/2015 przez Antoniego Nowak, notariusza w Krakowie – nadając § 5 ust. 1 i § 6 ust. 2 następujące brzmienie:
„§ 5.1. Kapitał zakładowy Spółki wynosi 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych) i dzieli się na 1000 (tysiąc) równych i niepodzielnych udziałów, każdy o wartości 100,00 zł (sto złotych)”.
„§ 6.2. Wszystkie 950 udziałów, o wartości nominalnej 100,00 zł (sto złotych) każdy, o łącznej wartości 95 000,00 zł (dziewięćdziesiąt pięć tysięcy złotych), w podwyższonym uchwałą nr 1 z 22 maja 2020 r. kapitale zakładowym Spółki zostaje objęte przez dotychczasowych Wspólników i pokryte w całości w następujący sposób:
‒ 550 (pięćset pięćdziesiąt pięć) udziałów o łącznej wartości 55 000 zł (pięćdziesiąt pięć tysięcy złotych) wkładem niepieniężnym w postaci prawa własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej – działki nr 15 o łącznym obszarze 0,1000 ha (tysiąc metrów kwadratowych) objętych księgą wieczystą KR1K/001234/5 Sądu Rejonowego w Krakowie o wartości 65 000 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy złotych).
‒ 400 (czterysta) udziałów o łącznej wartości 40 000 zł (czterdzieści tysięcy złotych) wkładem pieniężnym”.
Wobec wyczerpania porządku obrad przewodniczący zamknął Zgromadzenie Wspólników, załączając do protokołu listę obecności.
Koszty tego aktu ponosi Spółka.
Wypisy tego aktu można wydawać Wspólnikom i Spółce w dowolnej liczbie.
Pobrano: (...)
Akt ten został odczytany, przyjęty i podpisany przez przewodniczącego Zgromadzenia i notariusza.
2. Na podstawie postanowień umowy spółki. Jeżeli w umowie spółki znajduje się klauzula zezwalająca na zmianę wysokości kapitału zakładowego (powinna ona określać wysokość, do jakiej kapitał zakładowy może zostać podniesiony, oraz termin, w którym można tego dokonać), wspólnicy nie muszą dokonywać zmiany umowy. Tryb ten jest zatem szybszy oraz tańszy. [wzór 2]

wzór 2. postanowienia w umowie spółki z o.o. dotyczące podwyższenia kapitału zakładowego

1. Kapitał zakładowy może zostać podwyższony uchwałą Wspólników do kwoty 2 000 000,00 zł (dwa miliony złotych) w terminie do 31 grudnia 2030 r., co nie stanowić będzie zmiany umowy spółki.
2. Podwyższenie kapitału zakładowego w trybie ust. 1 zostanie dokonane w drodze podwyższenia wartości każdego udziału albo poprzez utworzenie nowych udziałów.

Dwie drogi

Wspólnicy mają dwie możliwości dokonania podwyższenia kapitału.
1. W drodze utworzenia nowych udziałów. Spółka np. posiada kapitał zakładowy w wysokości 5000 zł, który dzieli się na 100 udziałów po 50 zł każdy. W wyniku podwyższenia kapitał zakładowy wynosił będzie 10 000 zł i dzielił się na 200 udziałów po 50 zł każdy.
2. Poprzez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów. Spółka np. posiada kapitał zakładowy w wysokości 5000 zł, który dzieli się na 100 udziałów po 50 zł każdy. W wyniku podwyższenia kapitał zakładowy wynosił będzie 10 000 zł i dzielił się na 100 udziałów po 100 zł każdy.
Beneficjentami podwyższenia mogą być:
  • dotychczasowi wspólnicy spółki (przy zachowaniu prawa pierwszeństwa) – z mocy prawa wspólnikom przysługuje uprawnienie do objęcia nowych udziałów bądź podwyższenia ich wartości nominalnej proporcjonalnie, czyli na skutek podwyższenia zostaje zachowany dotychczasowy układ sił w spółce;
  • dotychczasowi wspólnicy spółki (bez prawa pierwszeństwa) – prawo pierwszeństwa może zostać wyłączone, to zaś uprawnia wspólników do ustalenia innych aniżeli proporcjonalne zasad objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym; w konsekwencji wszystkie udziały mogą zostać przez jednego bądź kilku wspólników;
  • inwestor – w przypadku wyłączenia prawa pierwszeństwa nowe udziały mogą zostać zaoferowane osobie trzeciej, która poprzez ich objęcie staje się wspólnikiem spółki oraz wnosi wkład na jej kapitał zakładowy.
Wkłady mogą być przeznaczone na kapitał zakładowy i jest to podstawowy sposób podwyższenia, gdy wpłacone środki zasilają kapitał zakładowy spółki w stosunku 1:1. Aby uzyskać jeszcze lepszy efekt dokapitalizowania, udziały w podwyższonym kapitale zakładowym mogą być obejmowane powyżej ich wartości nominalnej. Nadwyżka ta nazywana jest agio i trafia do kapitału zapasowego. Zasady dysponowania kapitałem zapasowym są zazwyczaj mniej restrykcyjne, a jego dysponentem może być zarząd spółki. Dzięki temu środki z tak utworzonego kapitału zapasowego mogą być przeznaczane np. na pokrycie strat spółki.

niezbędne procedury

W obu ww. trybach procedury podwyższania kapitału zakładowego są zbliżone. Składają się na nie kolejne czynności.
▶ Krok 1. Powzięcie stosownej uchwały przez wspólników
W przypadku podwyższenia poprzez zmianę umowy spółki jest to rzecz jasna uchwała zmieniająca postanowienia umowy mówiące o wysokości kapitału zakładowego i sposobie jego rozdziału między wspólników. Uchwała taka wymaga zachowania formy aktu notarialnego, w dwóch przypadkach: gdy spółkę zawiązano w sposób tradycyjny oraz gdy do spółki zawiązanej przez internet wspólnicy wnoszą wkłady niepieniężne.
W przypadku podwyższenia na podstawie umowy spółki podejmowana uchwała nie wymaga formy aktu notarialnego.
▶ Krok 2. Uiszczenie podatku od czynności cywilnoprawnej
Podatek wynosi 0,5 proc. od kwoty, o jaką podwyższa się kapitał zakładowy. W przypadku podwyższenia notarialnego podatek pobiera notariusz. W innych przypadkach opłaca go sama spółka. Służy do tego formularz deklaracji podatkowej PCC-1. Spółka powinna złożyć deklarację oraz wpłacić podatek w terminie 14 dni od powzięcia uchwały o podwyższeniu.
▶ Krok 3. Wniesienie wkładów do spółki
Pokrycie w całości podwyższonego kapitału zakładowego potwierdzane jest oświadczeniem wszystkich członków zarządu. [wzór 3]

wzór 3. oświadczenie o wniesieniu wkładów

Gdańsk, 15 maja 2020 r.
Oświadczenie członków zarządu ABC spółka z o.o. z siedzibą w Gdańsku
o wniesieniu wkładów
Niżej podpisani członkowie zarządu ABC spółka z o.o. z siedzibą w Gdańsku oświadczają, że wkłady na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego Spółki zostały wniesione przez wszystkich wspólników w całości.
Podpisy: ………………….
▶ Krok 4. Sporządzenie przez zarząd listy wspólników
Nowa lista ma uwzględniać stan po dokonanym podwyższeniu kapitału zakładowego. Oprócz niej konieczne jest przygotowanie innych formularzy i dokumentów wymaganych do rejestracji podwyższenia w sądzie rejestrowym:
  • formularz urzędowy KRS-Z3 oraz inne (m.in. KRS-ZE), za pomocą których wpisywani są do spółki nowi wspólnicy, a także informacje o zmianie liczby udziałów posiadanych przez poszczególnych udziałowców; warto pamiętać, że w KRS nie rejestruje się wspólników posiadających mniej niż 10 proc. udziałów w kapitale zakładowym spółki, jednak ich dane pojawiają się na liście wspólników;
  • uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego albo o zmianie umowy spółki; w tym drugim przypadku należy załączyć tekst jednolity umowy spółki z uwzględnionymi zmianami;
  • oświadczenie wspólników o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym;
  • oświadczenie wszystkich członków zarządu o wniesieniu wkładów na podwyższony kapitał zakładowy;
  • aktualna lista wspólników; należy w niej wskazać dane wspólników, w tym adresowe oraz liczbę i wartość posiadanych udziałów w kapitale zakładowym spółki;
  • dowód uiszczenia opłat sądowej i od ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (500 zł i 100 zł).
▶ Krok 5. Złożenie przez zarząd wniosku o wpis połączenia do KRS
Zarząd ma na to sześć miesięcy od dnia powzięcia uchwały. Po tym terminie uchwalona zmiana umowy spółki traci swoją moc.
Sąd rejestrowy, po weryfikacji wniosku, wpisuje stosowne zmiany do rejestru. Dopiero z tą chwilą zmiany umowy spółki wchodzą w życie.

inne możliwości

Dokapitalizowanie spółki może odbywać się również z wyłączeniem osób trzecich.
Wniesienia dopłat jest możliwe, gdy stanowi tak umowa spółki. Dopłaty nakłada się na mocy uchwały wspólników i równomiernie na każdy udział. Każdy ze wspólników wnosi dopłatę będącą iloczynem tej kwoty i liczby posiadanych udziałów. Dopłaty nie zwiększają kapitału zakładowego, stanowiąc formę swoistej pożyczki. Ich zwrot w całości albo w części następuje dopiero na mocy kolejnej uchwały o zwrocie dopłat. Wspólnicy nie mogą zatem dowolnie domagać się ich zwrotu. Dopłaty nie podlegają również oprocentowaniu.
Pożyczki między poszczególnymi wspólnikami a spółką różni od dopłat nie tylko ich dobrowolność, lecz także indywidualny charakter. Ponadto umowa pożyczki określa termin zwrotu, a wspólnik jej udzielający może domagać się odsetek kapitałowych od pożyczonej kwoty. Na udzielenie pożyczki spółce przez jednego z jej wspólników nie mają wpływu pozostali wspólnicy, chyba że co innego wynikałoby z umowy spółki.