Zielona energia i odnawialne źródła energii wywołują coraz większe zainteresowanie wśród inwestorów. Jednak takie inwestycje są bardzo drogie. Z pomocą przychodzą dotacje unijne z programu Infrastruktura i Środowisko.
Już 16 marca rozpocznie się pierwszy nabór wniosków na unijne dotacje na inwestycje w odnawialne źródła energii. Wnioski o wsparcie będzie można składać do 14 kwietnia, a ogółem do podziału jest ponad 740 mln zł. W całej perspektywie finansowej na lata 2007-2013, w ramach programu Infrastruktura i Środowisko na wsparcie energetyki odnawialnej przeznaczono ponad 3,2 mld zł. Te środki znajdują się w dwóch osiach priorytetowych programu: IX i X. Głównym warunkiem, jaki trzeba spełnić, by móc skorzystać z dotacji, jest wartość finansowa projektu, która w większości przypadków musi wynosić powyżej 20 mln zł. Uzyskane środki mają charakter pomocy bezzwrotnej.

Wsparcie dla OZE

W ramach Priorytetu IX PO IŚ infrastruktura przyjazna środowisku realizowane będą następujące działania:
Działanie 9.4 Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych, które wspierać będzie budowę lub zwiększenie mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej wykorzystujących energię wody w małych elektrowniach wodnych do 10 MW, biogazu i biomasy, wiatru, a także ciepła przy wykorzystaniu energii geotermalnej i słonecznej;
Działanie 9.5 wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych przewiduje dofinansowanie budowy instalacji do produkcji biopaliw i biokomponentów stanowiących samoistne paliwa,
Działanie 9.6 sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych, obejmuje budowę oraz modernizację sieci umożliwiających przydacznie jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
Ponadto w ramach Priorytetu X PO IŚ Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii wsparcie uzyskać będzie można na projekty inwestycyjne zmierzające do rozbudowy przemysłu produkującego na potrzeby sektora odnawialnych źródeł energii - np. producenci instalacji solarnych, wiatraków itp. (działanie 10.3).
Jednocześnie fundusze na innowacyjne przedsięwzięcia w zakresie odnawialnych źródeł energii można pozyskać z Programu Innowacyjna Gospodarka, a na mniejsze projekty produkcji biopaliw i biokomponentów w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Projekty OZE o niższej wartości dofinansowywane są też w ramach niektórych Regionalnych Programów Operacyjnych.

Inwestycje w biogazownie

Najbardziej popularnymi dotacjami będzie wsparcie na budowę jednostek wytwarzania energii elektrycznej w OZE. Dlatego też przy tym rodzajem pomocy ze środków publicznych zatrzymamy się na dłużej, by pokazać, jak wygląda procedura aplikowania o środki unijne na odnawialne źródła energii.
Najważniejszą informacją jest to, że instytucją odpowiedzialna za dystrybucję środków na OZE jest warszawski Instytut Paliw i Energii Odnawialnej. To do instytutu należy kierować wnioski o wsparcie w konkursach w poszczególnych działaniach.
Przykładową drogę po wsparcie omówimy na przykładzie projektu zakładającego wykorzystanie biogazu do produkcji energii elektrycznej. Minimalna wartość projektu kwalifikująca go do dofinansowania wynosi 10 mln złotych. W ramach tego działania nie będzie można sfinansować technologii polegających na współspalaniu paliw kopalnych i biogazu, a także budowy lub przebudowy obiektów energetycznych zagospodarowujących odpady komunalne. Beneficjentami pomocy mogą być przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich grupy, podmioty wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego, w których większość udziałów lub akcji posiada samorząd terytorialny, podmioty wybrane w wyniku postępowania przeprowadzonego na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych wykonujące usługi publiczne na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego, kościoły, kościelne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz inne związki wyznaniowe. Czyli jak widać katalog potencjalnych beneficjentów jest bardzo szeroki.

Wymogi formalne

Beneficjenci mogą liczyć na dotacje w maksymalnej wysokości do 70 proc. kosztów kwalifikowanych. W ramach realizowanych projektów wsparcie będzie też obejmować przyłącza jednostek wytwarzania energii elektrycznej do najbliższej istniejącej sieci. Ocena wniosków odbywać się będzie w dwóch etapach: pierwszy z nich - preselekcja polega na ocenie wniosków pod kątem spełnienia kryteriów formalnych i merytorycznych I stopnia w oparciu o niepełną dokumentację projektową, na drugim etapie wymagana jest już pełna dokumentacja, a ocena wniosków prowadzona jest w oparciu o kryteria merytoryczne II stopnia. Kryteria wyboru projektów stanowią załącznik nr 1 do Szczegółowego opisu priorytetów PO Infrastruktura i Środowisko.
Ważne, by oprócz spełnienia przez projekt kryteriów formalnych na pierwszym etapie ocenie podlegać będzie też m.in. stopień gotowości projektu do realizacji (posiadanie prawomocnego pozwolenia na budowę, uzyskana decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych, gotowy projekt techniczny i zapewnienie środków finansowych), nakład inwestycyjny na 1 MWh planowanej produkcji energii i nakład inwestycyjny na zainstalowanie 1 MW.



Mała elektrownia wodna

Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o możliwość pozyskania dotacji na budowę małych elektrowni wodnych. Główna różnica to mniejsza wymagana wartość inwestycji. W przypadku elektrowni wodnych ma to być minimum 10 mln zł. Projekty kwalifikujące się do objęcia krajową pomocą regionalną mogą uzyskać maksymalne dofinansowanie na poziomie 70 proc. wartości wydatków kwalifikowanych. Natomiast projekty kwalifikujące się do objęcia horyzontalną pomocą na ochronę środowiska otrzymają dofinansowanie na poziomie maksymalnym 65 proc. wartości projektu. W ramach realizowanych projektów wsparcie będzie też obejmować przyłącza jednostek wytwarzania energii elektrycznej do najbliższej istniejącej sieci. Ocena wniosków, tak jak w przypadku innych technologii OZE finansowanych w ramach tego działania, odbywać się będzie w dwóch etapach. Podobnie jak w przypadku biogazowni, pierwszy z nich - preselekcja polega na ocenie wniosków pod kątem spełnienia kryteriów formalnych i merytorycznych I stopnia w oparciu o niepełną dokumentację projektową. Na drugim etapie wymagana jest już pełna dokumentacja, a ocena wniosków prowadzona jest w oparciu o kryteria merytoryczne II stopnia.

Dotacje dla przemysłu

Na wsparcie przemysłu produkującego urządzenia na potrzeby branży odnawialnych źródeł energii przeznaczono w latach 2007-2013 ponad 91 mln euro. Pieniądze te są dostępne w ramach działania 10.3 Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii. Unijne dotacje w ramach tego działania będą mogli uzyskać przedsiębiorcy, którzy chcą budować nowoczesne linie technologiczne, wytwarzające urządzenia do produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych oraz biopaliw i biokomponentów. Inwestorzy będą mogli także sfinansować budowę zakładów produkujących urządzenia do wytwarzania energii elektrycznej z wiatru, wody, biogazu i biomasy lub energii cieplnej przy wykorzystaniu energii słonecznej, geotermalnej lub biomasy, a także kogeneracji przy wykorzystaniu energii geotermalnej lub biomasy. Ostatnią kategorią zakładów, na budowę których będzie można uzyskać unijne wsparcie, są przedsiębiorstwa wytwarzające urządzenia do produkcji biopaliw i biokomponentów.
Aby móc ubiegać się o dotacje w ramach Działania 10.3, wartość projektu musi przekraczać 20 mln zł. Maksymalna wartość dofinansowania wynosi 70 proc. wydatków kwalifikowanych, ale nie więcej niż 30 mln zł. Podobnie jak w przypadku dotacji na OZE wybór projektów odbywa się w trybie konkursu zamkniętego organizowanego przez Instytut Paliw i Energii Odnawialnej. Procedura oceny wniosków jest dwustopniowa i pozwala wnioskodawcy na dokładne przygotowanie projektu. W pierwszym etapie (preselekcja) wnioski oceniane będą pod kątem spełnienia kryteriów formalnych i merytorycznych I stopnia w oparciu o niepełną dokumentację projektową. Po jej przejściu przedsiębiorca dostarcza brakującą dokumentację i aby uzyskać wsparcie, musi pozytywnie przejść II etap oceny.
INWESTYCJE W ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Z PUNKTU WIDZENIA BANKU
PLUSY:
● perspektywy rynku - konieczność zwiększania udziału energii wyprodukowanej ze źródeł odnawialnych oraz istniejąca luka pomiędzy obowiązkowymi minimalnymi udziałami a możliwością dostarczenia zielonej energii
● motywacja w postaci kar za niespełnienie minimalnych wymaganych udziałów zielonej energii
● gwarancja prawna odkupu energii, jeśli dostępne są moce przyłączeniowe
● możliwość dywersyfikacji źródeł dochodu (obok sprzedaży samego prądu i zielonych certyfikatów) - w szczególności w przypadku biogazowi
● wsparcie w postaci dotacji z unijnych środków pomocowych
● szanse na zwiększenie prawnych zachęt w przypadku biogazowi rolniczych
MINUSY:
● brak stabilności systemu prawnego - np. zmiana wysokości ulgi akcyzowej ma istotny wpływ na produkcję biopaliw
● brak gwarancji cen
● skomplikowane i długotrwałe procedury biurokratyczne - czasochłonne uzyskiwanie dużej liczby pozwoleń umożliwiających realizację inwestycji
● w wielu przypadkach realizacja inwestycji przez nowo tworzone podmioty bez historii finansowej
● niedostateczne wsparcie ze źródeł krajowych oraz niewielka w stosunku do potrzeb wysokość budżetu pomocowego ze środków unijnych
MACIEJ MAJEWSKI
menadżer produktu ds. funduszy unijnych BGŻ S.A.