Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw i promocja innowacji - to główne cele programu ramowego na rzecz konkurencyjności i innowacji na lata 2007-2013 (CIP).
Zgodnie z dokumentem ustanawiającym program, ma on być w szczególności skierowany do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) i kłaść nacisk przede wszystkim na potrzeby firm dynamicznie się rozwijających oraz mikroprzedsiębiorstw (szczególnie kobiet przedsiębiorców). Program ma zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstw (w szczególności MSP), promować wszelkie formy innowacji (w tym ekologiczne) oraz przyspieszyć tworzenie trwałego, konkurencyjnego i innowacyjnego społeczeństwa informacyjnego. Budżet Programu (3,63 mld euro) przewidziany jest na realizację zadań określonych w trzech programach szczegółowych:
• program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (EIP) - 60 proc. budżetu całego Programu CIP;
• program na rzecz wspierania w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) - 20 proc. budżetu Programu CIP;
• Inteligentna Energia - Program dla Europy (IEE) - 20 proc. budżetu Programu CIP.
Dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców kluczowym czynnikiem rozwoju jest dostęp do finansowania. Odpowiadając na takie potrzeby, w ramach programu ramowego na rzecz przedsiębiorczości i innowacji w perspektywie finansowej 2007-2013 został udostępniony komponent Instrumenty finansowe dla MSP. Przewidziano w nim instrumenty pośrednio umożliwiające przedsiębiorcom szerszy dostęp do finansowania. Unia Europejska przeznaczyła środki na: system gwarancji portfelowych dla instytucji finansowej (instrument ten prowadzi do podziału ryzyka wynikającego z finansowania dłużnego, zapewnianego przedsiębiorcom przez banki, firmy leasingowe, fundusze pożyczkowe i poręczeniowe, instytucje mikropożyczkowe) oraz inwestycje kapitałowe w fundusze podwyższonego ryzyka (bezpośrednimi beneficjentami będą fundusze kapitałowe - głównie seed capital i venture capital, których obszar zainteresowania inwestycyjnego stanowią innowacyjne firmy o wysokim potencjale wzrostu).

Gwarancje dla MSP

Pierwszym instrumentem finansowym, uruchomionym przez Komisję Europejską we wrześniu 2007 r., był SMEG - system gwarancji (regwarancji) portfelowych udzielanych z budżetu UE instytucjom finansowym zaangażowanym w finansowanie dłużne innowacyjnych mikro, małych i średnich firm. Instrument dostępny jest zarówno dla instytucji udzielających finansowania w postaci kredytów, mikrokredytów, pożyczek, ale również dla instytucji poręczających takie finansowanie.
Warunkiem uczestnictwa instytucji finansowej w Programie CIP i skorzystania z instrumentu SMEG jest zapewnienie przedsiębiorcom z grupy MSP rozszerzonego dostępu do finansowania zewnętrznego. Cóż to oznacza dla instytucji finansowej i jakie korzyści z tego będzie mieć przedsiębiorca? Gwarancję UE w ramach instrumentu SMEG traktować należy tak jak wszystkie gwarancje (regwarancje) bankowe. Instytucja finansowa, uzyskująca w ramach instrumentu SMEG gwarancję UE, dzieli z gwarantem ryzyko wynikające z portfela transakcji zawartych z przedsiębiorcami. Założeniem Programu CIP jest wsparcie finansowe innowacji, transferu technologii i wszelkiej działalności opartej na wiedzy, w tym innowacji ekologicznych, realizowanych przez firmy rozpoczynające lub rozwijające działalność. Jakie korzyści ze SMEG ma przedsiębiorca? W instytucji korzystającej z tego instrumentu może spodziewać się przyjaznych dla MSP warunków finansowania. Gwarancja UE natomiast stanowić może dodatkowe zabezpieczenie wnioskowanego kredytu. Co ważne, dodatkowe zabezpieczenie jest bezkosztowe zarówno dla instytucji finansowej, jak i dla beneficjenta końcowego (przedsiębiorcy).

Innowacje w MSP

Kolejnym instrumentem w ramach programu CIP jest GIF. Jego zadaniem jest usprawnienie europejskiego rynku kapitału podwyższonego ryzyka przez wspieranie zakładania i finansowanie MSP. Inwestycje w ramach instrumentu GIF w fundusze kapitałowe inwestujące w innowacyjne MSP o wysokim potencjale wzrostu mają zmniejszyć lukę w finansowaniu i ostatecznie umożliwić firmom wykorzystanie ich potencjału. W programie przewidziano dwie opcje instrumentu GIF: GIF1 (obejmuje inwestycje realizowane przez fundusz np. seed capital, we wczesnych fazach rozwoju przedsiębiorstwa, tj. w fazie zalążkowej i fazie startu) oraz GIF2 (obejmuje inwestycje realizowane przez fundusz kapitałowy, np. venture capital, w firmy na etapie ekspansji rynkowej).
System rozwijania zdolności instytucji pośrednictwa finansowego - CBS - jest trzecim instrumentem przewidzianym w ramach komponentu Instrumenty finansowe dla MSP. Ma on charakter pomocy technicznej w postaci grantów dla instytucji finansowych, które uzyskały wsparcie w ramach instrumentu SMEG lub GIF. Szczegóły dotyczące CBS nie są znane. Instrument ten nie został bowiem jeszcze uruchomiony przez Komisję Europejską.

Doradztwo i informacja

Celem rozpowszechniania informacji o programie CIP - komponent Instrumenty finansowe dla MSP, jego promocji i doradztwa dla zainteresowanych instytucji finansowych, Ministerstwo Gospodarki powołało Krajowy Punkt Kontaktowy afiliowany przy Związku Banków Polskich. Pytania dotyczące dostępnych instrumentów można kierować na adres e-mail: kpkcip@zbp.pl.
Ważne!
Wytyczne wdrożeniowe instrumentów SMEG i GIF - w wersji polskiej i angielskiej - są do pobrania na stronie cip.gov.pl/eip-kpkzbp (zakładka: Baza dokumentów)