Jesteśmy wspólnikami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Niedawno doszło do ustanowienia zarządcy zajętych udziałów należących do jednego ze wspólników. Zarządca zwrócił się do zarządu naszej spółki o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, wskazując proponowany porządek obrad, co jednak nie zostało przez ten organ uwzględnione. Złożył więc w sądzie wniosek o upoważnienie go do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników z przedstawionym przez niego porządkiem obrad oraz o ustanowienie go przewodniczącym zgromadzenia. W naszej ocenie zarządca nie miał do tego uprawnienia, gdyż zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników oraz wystąpienie do sądu o upoważnienie do tej czynności przekracza zakres zwykłego zarządu, w związku z czym wymagana jest nasza zgoda. Czy sąd może uwzględnić wniosek złożony przez zarządcę?
EKSPERT RADZI
Tak. Zarządca zajętych udziałów jest ustanawiany przez sąd na wniosek wspólnika będącego dłużnikiem, jego wierzyciela albo z urzędu. Stosownie do art. 9102 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.) ma to miejsce, w sytuacji gdy zachodzi potrzeba realizacji uprawnień wynikających z zajętego prawa, innego niż majątkowe. Zarządca jest więc osobą trzecią, która może ingerować w stosunki wewnętrzne i zewnętrzne spółki, której udziałowcem jest wspólnik będący dłużnikiem. Ma on uprawnienia o charakterze korporacyjnym oraz surogacyjną pozycję w stosunku do właściciela udziałów. Działa w swoim imieniu, lecz na cudzy rachunek.
Przyznanie zarządcy kompetencji do podejmowania pewnych decyzji w związku z zajęciem udziałów nie oznacza jednak, że ma on inny niż wspólnicy, szczególny katalog uprawnień. Ponadto uprawnienia te zostały ograniczone w art. 935 k.p.c., który stosuje się odpowiednio do zarządcy zajętych udziałów w spółce. Należy bowiem wskazać, że czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu może on wykonywać tylko za zgodą stron, a w razie jej braku – za zezwoleniem sądu (par. 3 przepisu).
Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu nie należą jednak uprawnienia związane ze zwołaniem nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników. W związku z tym, że zarządca zajętych udziałów ma uprawnienia o charakterze korporacyjnym, ma również kompetencje do wystąpienia do zarządu spółki o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, a także możliwość do upoważnienia go do tego przez sąd w trybie wynikającym z przepisów.
Zgodnie z art. 236 par. 1 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego mogą żądać zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników, jak również umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników. Takie żądanie należy zgłosić zarządowi na piśmie najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia. Jeżeli jednak nie zostanie ono zwołane, sąd rejestrowy może upoważnić do tego wspólników występujących z żądaniem. Wyznacza również przewodniczącego zgromadzenia (art. 237 par. 1 k.s.h.). W związku z tym, że w przepisach nie określono, iż na przewodniczącego wyznacza się jedynie wspólnika, sąd może wskazać na to stanowisko także zarządcę. Oznacza to, że złożenie przez zarządcę zajętych udziałów wniosku o upoważnienie do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia nie wymaga uzyskania przewidzianej w art. 935 par. 3 k.p.c. zgody stron, a w razie jej braku – zezwolenia sądu.
Należy jednak wskazać, że omawiane uprawnienia nie przysługują zarządcy w każdej sytuacji. Musi on bowiem reprezentować co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego spółki, tak jak w przypadku wystąpienia z takim żądaniem przez wspólników. Wyjątek od tej zasady może jednak wynikać z umowy spółki (art. 236 par. 2 k.s.h.). ⒸⓅ
WAŻNE Przyznanie zarządcy zajętych udziałów kompetencji do podejmowania pewnych decyzji w związku z zajęciem udziałów nie oznacza, że ma on inny niż wspólnicy, szczególny katalog uprawnień.
Podstawa prawna
Art. 236 par. 1 i 2, art. 237 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.).
Art. 9102, art. 935 par. 3 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).