Nowe regulacje prawne w zakresie ochrony środowiska sprzyjają powstawaniu wyspecjalizowanych przedsiębiorstw zajmujących się logistyką odpadów. Już teraz odczuwa się ich niedostatek.

WEuropie coraz więcej operatorów logistycznych podejmuje się działalności operacyjnej w dziedzinie recyklingu. Na pewno jedną z przyczyn jest zakres prawa już obowiązującego (normy dotyczące ochrony środowiska naturalnego - ISO 1400), jak i tego, które dopiero wchodzi w życie (np. nowe dyrektywy unijne WEEE). W Polsce na razie tylko kilka firm logistycznych świadczy usługi w zakresie utylizacji czy gospodarki odpadami.
Segregacja i utylizacja
W branży TSL skala zjawiska, liczba i różnorodność odpadów powodują, iż gospodarka odpadami powoli staje się procesem na stałe wpisanym w zakres oferowanych usług, wymagającym opracowania procedur związanych z właściwą segregacją odpadów, ich pakowaniem, składowaniem, transportem, a w skrajnych przypadkach utylizacją lub przerobem umożliwiającym ich powtórne wykorzystanie. Należy przypuszczać, że zagospodarowywanie odpadów będzie w przyszłości jedną z podstawowych usług operatorów logistycznych.
- Operatorzy logistyczni w tej dziedzinie odgrywają istotną rolę w dwóch wymiarach. Pierwszy to zarządzanie odpadami powstającymi w trakcie samego procesu logistycznego, a drugi - nabierający coraz większego znaczenia - uczestnictwo w procesach recyklingowych realizowanych i zarządzanych przez firmy innych branż gospodarki - tłumaczy Radosław Moryń, partner DGL Polska.
Logistyka zarządzania odpadami rozwija się dość powolnie, bo nie jest procesem prostym.
Warunki ekologistyki
Obsługa odpadów, czy to poprodukcyjnych czy opakowaniowych, po pierwsze, wymaga bardzo dobrej znajomości przebiegu procesu oraz wykorzystywanej technologii wytwórczej ze szczególnym uwzględnieniem struktury, ilości oraz charakterystyki produkowanych odpadów. Po drugie, wymaga odpowiednich do skali i struktury odpadów nakładów inwestycyjnych umożliwiających właściwe segregowanie odpadów, ich składowanie, pakowanie oraz sam transport. Inną grupę czynników, które należy wziąć pod uwagę, stanowią indywidualne wymagania klientów oraz ich końcowych odbiorców. Najbardziej istotną grupę czynników stanowią ogólnie obowiązujące przepisy prawa, od spełnienia których uzależniona jest możliwość wykonywania czynności związanych z recyklingiem, a także gospodarką odpadami.
- Realizując oczekiwania rynku, a tym samym biorąc aktywny udział w rozwoju logistyki zarządzania odpadami operatorzy logistyczni poszukują jednolitej platformy, na bazie której możliwe jest systemowe podejście do spełnienia wymagań. Jedną z dróg do ich spełnienia jest opracowanie i wdrożenie systemów zarządzania aspektami środowiskowymi (EMS) według międzynarodowych standardów ISO 14001 - mówi Radosław Moryń.
System zarządzania w oparciu o te wymagania umożliwia opracowanie indywidualnej polityki środowiskowej oraz ustanowienie celów i procesów z niej wynikających, gdzie jednym z podstawowych zadań jest ochrona środowiska i zapobieganie zanieczyszczeniom w sposób uwzględniający wymagania rynku i prawa.
Obowiązki przedsiębiorstw
Większość firm transportowych, spedycyjnych i logistycznych z racji obowiązującego prawa (ustawa o ochronie środowiska - opłaty za emisje spalin), ale też z powodu wymagań klientów koncentruje się na zwiększeniu świadomości pracowników w zakresie zachowań ekologicznych. Dodatkowo firmy te wyznaczają stanowiska i określają osoby odpowiedzialne za konkretne obszary w ochronie środowiska oraz bieżącą ich kontrolę.
- Obecnie jesteśmy w trakcie wdrażania systemu zarządzania środowiskowego zgodnie z normą ISO. Działając na zasadach spedycji musimy brać pod uwagę, jakim taborem dysponuje wynajęty przewoźnik. Przy przeładunkach towaru w terminalach mamy do czynienia z odpadami w postaci opakowań, folii, taśm, kartonów. Pamiętamy o szczególnych procedurach dotyczących towarów niebezpiecznych, które mogą zagrażać życiu człowieka - mówi Tomasz Smolarek z Rohlig Poland.
Działania firm TSL można odczytać jako dbałość o ochronę środowiska naturalnego ze względu na obowiązujące prawo, a także jako kolejny etap przygotowania do pełnej obsługi logistycznej gospodarki odpadami.
URZĄDZENIA DO RECYKLINGU
Odpady elektryczne i elektroniczne to najczęściej zużyte komputery, drukarki, monitory i odbiorniki telewizyjne, sprzęt oświetleniowy, sprzęt AGD, aparaty telefoniczne, urządzenia laboratoryjne itp. - mieszanina metali, stopów, tworzyw sztucznych, ceramiki, szkła, gumy, papieru i drewna. Taka grupa odpadów wymaga zastosowania złożonej technologii recyklingu, która umożliwi odzysk pożądanych surowców w postaci m.in. metali szlachetnych, np. złota, srebra, palladu, rodu czy platyny. Przede wszystkim odzyskuje się jednak stal (50 proc. zawartości), aluminium (10-30 proc.) oraz miedź i jej stopy (15-45 proc.).
Ze strony prawa
Działalność w oparciu o przyjęte normy ustawodawstwa unijnego oraz ustawy i rozporządzenia krajowe jest obowiązkiem. Firma sektora TSL powinna przestrzegać przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. W lipcu wejdą w życie postanowienia dyrektywy WEEE (Directive 2002/96/EC Waste Electrical and Electronic Equipment), które dotyczą utylizacji zużytego sprzętu elektrotechnicznego oraz elektrycznego. Firmy logistyczne, które obsługują branże AGD i RTV w zakresie napraw pogwarancyjnych i utylizacji zużytego sprzętu, powinny zainteresować się tą dyrektywą. Określa ona warunki, jakie należy spełnić przy obsłudze logistycznej zużytego sprzętu elektrotechnicznego. Dotyczy m.in. takich czynności, jak: usługi związane ze zbiórką, sortowaniem oraz konsolidacją odpadów.
BEATA TROCHYMIAK
OPINIE
Robert Krawczyk
prezes zarządu firmy Ultima Thule
Niewątpliwie operatorzy logistyczni mogą ułatwić klientom wywiązywanie się z obowiązków ustawowych wynikających z wprowadzania na rynek odpadów opakowaniowych. Ewidencjonowanie, segregowanie i przekazywanie odpadów powstających w trakcie magazynowania oraz pakowania jest standardem dla firm logistycznych. Mogą one magazynować, konfekcjonować oraz przewozić produkty nowe i używane, jednak w chwili nadania towarom statutu produktu zużytego jego odbiorem, transportem i magazynowaniem mogą zajmować się wyłącznie koncesjonowane firmy recyklingowe. Podnoszenie jakości usług wymaga stosowania coraz nowocześniejszych technologii i urządzeń, a także środków transportu, co oczywiście zwiększa bezpieczeństwo ekologiczne. Odrębny problem stanowi udział operatorów logistycznych w gospodarce odpadami klientów. Możliwość uczestniczenia w tych procesach jest ograniczona przez rygorystyczne regulacje prawne.
Marek Krygier, dyrektor zakładu GTX Hanex Plastik
Logistyka odpadami odgrywa w obecnych czasach bardzo ważną rolę, w przedsiębiorstwie produkcyjnym ma znaczenie strategiczne. Jako producent opakowań spełniamy też rolę operatora logistycznego, ale jeśli chodzi o transport, to korzystamy w pełni z usług zewnętrznych firm. Zarządzanie odpadami w procesach produkcyjnych, jak również dalsze ich przetwarzanie na surowce wtórne jest już na stałe wpisane w naszą działalność. Chociaż, gdyby na rynku istniała większa konkurencja wśród firm oferujących pełen zakres usług gospodarki opadami, to zastanowilibyśmy się nad oddaniem tego obszaru w outsourcing. Obecnie liczba firm, które zajmują się utylizacją odpadów lub wtórnym przetwarzaniem odpadów na tak zwane surowce wtórne, jest zbyt mała, a co za tym idzie ceny ich usług są wysokie. Optymalizacja procesów produkcyjnych ma duży wpływ na powstawanie odpadów, a więc i na logistykę oraz zarządzanie odpadami.
Jakie usługi najczęściej oferują operatorzy logistyczni swoim klientom / DGP
Robert Krawczyk, prezes zarządu firmy Ultima Thule / DGP
Marek Krygier, dyrektor zakładu GTX Hanex Plastik / DGP