W Czechach, podobnie jak w Polsce, słabnie wzrost gospodarczy. Redukcja wzrostu produktu krajowego w Republice Czeskiej z 6 proc. w 2007 r. do 4,6 proc. w drugim kwartale 2008 r. może oznaczać zmniejszenie popytu.
Nie wiadomo, jak silny może być wpływ światowego kryzysu na koniunkturę w obydwu krajach, wielkość zamówień, dostęp do kapitału.
- Tym więcej będzie zależało od samych firm, ich umiejętności radzenia sobie w trudniejszych warunkach, przyjęcia odpowiedniej strategii marketingowej - mówi Remigiusz Górski, zastępca dyrektora czeskiego oddziału X-Trade Brokers DM SA, w przeszłości szef Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pradze.

Błędne skojarzenia

- Rozpoczynając działalność na rynku czeskim polski przedsiębiorca musi dokonać nie tylko bardzo rzetelnej analizy rynkowej czeskiej branży, w której działa. Równie ważny jest dobry marketing i PR. Wynika to z konieczności przekonania Czechów, że polskie produkty i usługi są na światowym poziomie. W świadomości Czechów ciągle jeszcze pokutuje - chociaż w mniejszym stopniu niż kiedyś - pogląd sprzed 30 lat kojarzący polskie wyroby z niską jakością - przekonuje dyr. Górski.
Dlatego zdecydowana większość polskich firm zaczyna działalność na rynku czeskim anonimowo, chcąc ukryć swoje pochodzenie.
- Myślę, że największym błędem, jaki popełniają, jest oszczędzanie na marketingu i PR. Znam kilka polskich firm, które weszły na rynek z wysokiej jakości produktem. Ale nie chciały lub nie umiały zrobić dobrego marketingu, więc nadal nikt o nich nic nie wie i obawiam się, że długo na tym rynku nie pozostaną - twierdzi dyr. Górski.

Poligon doświadczalny

Czechy są dla polskich firm naturalnym, pierwszym etapem ekspansji na rynki zagraniczne, swego rodzaju poligonem doświadczalnym. Większość z nich wychodzi z założenia, że dobre wyniki osiągnięte w tym kraju będą zapowiedzią sukcesów na pozostałych rynkach Europy Środkowo-Wschodniej, a nieco później - na rynkach Europy Zachodniej. Czynniki zachęcające do współpracy handlowej i inwestycyjnej to stabilność, bliskość geograficzna, podobne doświadczenia historyczne. Czechy to najbogatszy kraj w regionie. Kraj ma, a to bardzo ważne w biznesie, dobrze rozwiniętą infrastrukturę telekomunikacyjną i drogową, wysoko kwalifikowaną kadrę i rozwinięty system bankowy.
- Warto pamiętać, że czeski klient przypomina niemieckiego: ma spore wymagania, najważniejsza dla niego jest relacja ceny do jakości produktu lub usługi - mówi dyr. Górski.
Gorzej rozwinięty jest w Czechach niż w Polsce rynek finansowy i można próbować to wykorzystać.
- W branży, w której działa X-T Brokers, argumentem przemawiającym za wejściem na rynek czeski było właśnie to, że usługi finansowo-kapitałowe były tam gorzej rozwinięte niż w Polsce - podkreśla Remigiusz Górski.
- Słabsza giełda, mniejsza konkurencja oraz słabsze media spowodowały, że wejście XTB na rynek czeski (podobnie jak mBanku) było sporym wydarzeniem, a jakość i zakres oferowanych usług czymś zupełnie nowym dla czeskich klientów. Dlatego firma odniosła sukces rynkowy. Obecnie czeski oddział notuje najlepsze wyniki wśród zagranicznych oddziałów XTB.

Uczmy się od sąsiadów

Czechy są regionalnym liderem pod względem wielkości eksportu i przyciąganych inwestycji zagranicznych w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Jest to efekt działalności tamtejszych firm, tradycyjnie zorientowanych na współpracę z partnerami z zewnątrz.
Ogromną rolę odgrywa jednak polityka państwa. Niemal perfekcyjnej działalności rządowych agencji promocyjnych (CzechInvest, CzechTrade), finansowania eksportu (Czech Export Bank) i ubezpieczania kredytów eksportowych (EGAP) możemy naszym południowym sąsiadom pozazdrościć. Ale także wzorować się na nich.
VADEMECUM INWESTORA
Podatki i otoczenie socjalne
Czeskie przedsiębiorstwo średniej wielkości musi dokonać w roku 12 różnego rodzaju płatności. Zajmuje mu to ok. 930 godz. Płatności te stanowią przeciętnie 6,0 proc. rocznego zysku handlowego.
Rejestracja firmy zajmuje średnio 15 dni, wymaga wykonania 8 procedur, a koszt stanowi równowartość 8,4 proc. dochodu narodowego brutto w przeliczeniu na 1 mieszkańca.
Podatki od osób fizycznych (PIT)
Czterostopniowy progresywny podatek od osób fizycznych został z początkiem 2008 roku zastąpiony przez jednolitą stawkę w wysokości 15 proc. Stawka ta w 2009 roku będzie obniżona do 12,5 proc. Obowiązuje podatek liniowy.
Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
W 2008 roku obowiązuje 21-proc. stawka podatku dochodowego od osób prawnych. W 2009 roku zostanie ona obniżona do 20 proc., a w roku następnym - do 20 proc.
Podatek VAT
Podstawowa stawka podatku VAT wynosi 19 proc., a stawka obniżona - 9 proc. Obowiązek rejestracji do podatku mają firmy, które w roku poprzednim osiągnęły obroty powyżej 1 mln CZK, czyli ok. 40 tys. euro.
Uproszczona forma ewidencji księgowej
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą stosować ryczałty kosztowe, co oznacza, że nie muszą ewidencjonować kosztów, zbierać faktur i dokumentów, księgować i rozliczać się z nich. Jeżeli podatnik nie dokumentuje poniesionych kosztów uzyskania przychodów, w 2008 roku może zastosować koszty w wysokości:
• 80 proc. przychodów uzyskiwanych z produkcji rolnej, gospodarki leśnej i wodnej,
• 60 proc. przychodów z rzemieślniczych rodzajów działalności,
• 50 proc. przychodów z pozostałych rodzajów działalności,
• 40 proc. przychodów uzyskiwanych z innej działalności gospodarczej na podstawie odrębnych przepisów,
• 30 proc. w przypadku wynajmu.
Ewidencję podatkową do rozliczenia w formie ryczałtu mogą prowadzić drobni przedsiębiorcy nie wpisani do rejestru handlowego, których roczny obrót nie przekracza 25 mln CZK.
Uproszczona forma rozliczeń podatkowych
Nie ma konieczności wpłacania zaliczek podatku co miesiąc. Podatek płaci się raz za cały rok (do końca marca za rok poprzedni).
Terminy płatności
Uzgodniony w kontraktach handlowych termin płatności w 2008 roku wynosi średnio 30 dni. W terminie płacone jest w tym kraju 60 proc. należności. Opóźnienia są przeciętnie takie same jak na Węgrzech i wynoszą 19 dni.
W 2008 roku nastąpił spadek ryzyka poniesienia strat przez przedsiębiorstwa. Tego rodzaju straty stanowiły 3,0 proc. całkowitych obrotów wobec 3,5 proc. rok wcześniej.
Rozstrzyganie sporów
Rozstrzyganie sposób handlowych jest procesem absorbującym. Przeciętnie trwa aż 820 dni (niemal tyle samo co w Polsce i ponad 2-krotnie dłużej niż na Węgrzech).
Ubezpieczenia społeczne
Obowiązują składki na ubezpieczenia społeczne:
• płacone przez pracodawcę
- chorobowe - 3,3 proc.,
- emerytalno-rentowe - 21,5 proc.,
- fundusz pracy i zatrudnienia - 1,2 proc. (razem 26 proc.)
• płacone przez pracownika
- chorobowe - 1,1 proc.,
- emerytalno-rentowe - 6,5 proc.,
- fundusz pracy i zatrudnienia - 4 proc. (razem 8 proc.)
W przypadku osób samodzielnie wykonujących działalność zarobkową składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą:
- chorobowe - 4,4 proc.,
- emerytalno-rentowe - 28,0 proc.,
- fundusz pracy i zatrudnienia - 1,6 proc.
Wysokość wynagrodzeń
Średnia miesięczna płaca brutto w Republice Czeskiej w I połowie 2008 r. wyniosła 22 840 CZK (ok. 900 euro) i była o 9,1 proc. wyższa niż w tym samym okresie roku poprzedniego.
ST