Moment startu nowego wsparcia z funduszy europejskich dla najmniejszych firm zbliża się dużymi krokami. Najwięcej pieniędzy zarezerwowanych jest dla nich w programach regionalnych
Dziennik Gazeta Prawna
Dotacje unijne wpisały się na dobre w krajobraz polskiego biznesu. Szczególnie pożądane są pieniądze na inwestycje. W ciągu ostatnich siedmiu lat taki zastrzyk finansowy ułatwił rozwój około 20 tys. najmniejszych firm. Ruszają już programy finansowane z nowej puli funduszy europejskich. W porównaniu do poprzednich lat znacznie większy nacisk położony jest na wsparcie inwestycji poprzez udostępnienie preferencyjnych kredytów i pożyczek, ale nie oznacza to końca ery dotacji. Są one przewidziane głównie w programach regionalnych. Jednak aby z nich skorzystać, nie wystarczy już wprowadzenie w wyniku inwestycji innowacji w produktach, usługach czy procesach. Obok dotychczasowych wymagań nowym ukierunkowaniem rozwoju są inteligentne specjalizacje.
Koncentracja na celach
Dążenie do podniesienia innowacyjności gospodarki nadal jest głównym celem wsparcia z Funduszy Europejskich. Zmienia się jednak sposób, w jaki dążymy do jego osiągnięcia. Na lata 2014–2020 Komisja Europejska zobowiązała unijne regiony do określenia inteligentnych specjalizacji, czyli obszarów gospodarczych, w których mają największe szanse na rozwój.
– Koncepcja inteligentnych specjalizacji opiera się na założeniu, że region najlepiej rozwija się, wykorzystując swoje silne strony, czyli specyficzny potencjał. Może on wynikać np. z położenia geograficznego, posiadanych zasobów naturalnych lub struktury branżowej przemysłu – wyjaśnia Piotr Popa, rzecznik Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.
Skoncentrowanie wsparcia w regionach na konkretnych obszarach gospodarczych pozwoli jeszcze efektywniej wykorzystać unijne środki. Nagromadzenie i dynamiczny rozwój firm działających w pokrewnych dziedzinach ułatwi kooperację, zawiązywanie partnerstw czy tworzenie klastrów. Wyraźna specjalizacja regionu sprzyja też pozyskiwaniu zagranicznych inwestorów oraz rozwojowi profesjonalnych kadr. Takie zagłębia branżowe przyciągają specjalistów, a także tworzą doskonały grunt do kształcenia przyszłych pracowników – od sprofilowania szkolnictwa zawodowego i wyższego aż po współpracę z pracownikami naukowymi.
Województwa określiły już swoje mocne strony, wskazując kierunki inteligentnych specjalizacji. Przy ich wyborze brane były pod uwagę takie zasoby jak sfera naukowo-badawcza, potencjał ludzki, możliwości firm i zdolność do współpracy w różnych sektorach. Co warto podkreślić, specjalizacje nie zostały narzucone autorytarnie przez urzędników czy zarządy województw. Są efektem wspólnej debaty przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorstw i organizacji pracodawców, a także ośrodków naukowych i badawczo-rozwojowych – czyli podmiotów, które tworzą gospodarkę i potencjał rozwojowy regionów. Każde województwo określiło kilka obszarów specjalizacji. Niektóre z nich są bardzo specyficzne, powiązane ściśle z uwarunkowaniami regionu, jak na przykład rozwój nowoczesnego przemysłu włókienniczego, mody oraz wzornictwa w województwie łódzkim, działalność morska, logistyka i inżynieria wodna oraz turystyka w zachodniopomorskim czy też ekonomia wody w woj. warmińsko-mazurskim. Inne mają charakter bardziej uniwersalny i powtarzają się w większości województw – zaliczyć do nich możemy rozwój ICT i multimediów czy też energetyki bazującej m.in. na źródłach odnawialnych.
Inteligentne specjalizacje wskazane są w regionalnych dokumentach strategicznych, a na poziomie krajowym w dokumencie Krajowe inteligentne specjalizacje. Pojawiają się również w uszczegółowieniach programów.
Skutki dla firm
Co wprowadzenie inteligentnych specjalizacji oznacza bezpośrednio dla przedsiębiorców chcących korzystać z unijnych dotacji? Projekty wpisujące się w nie będą preferowane przy wyborze do objęcia bezzwrotnym wsparciem z programów regionalnych. Firmy rozwijające się w kierunkach wskazanych specjalizacji mogą liczyć na dofinansowanie inwestycji obejmujących zakup maszyn i sprzętu czy rozbudowę zaplecza. Podobnie jak w latach poprzednich projekty objęte dotacją powinny zmierzać do zmiany procesu produkcyjnego, sposobu świadczenia usług lub wprowadzenia nowych, innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych.
– Projekty, które nie będą wpisywały się w inteligentne specjalizacje regionów, nie pozostaną bez wsparcia. Będą jednak mogły liczyć na nie przede wszystkim w postaci instrumentów zwrotnych, takich jak pożyczki, poręczenia czy fundusze podwyższonego ryzyka. Dotacje będą służyć głównie osiągnięciu celów związanych ze specjalizacją regionalną – podkreśla Piotr Popa.
Inteligentne specjalizacje będą miały kluczowe znaczenie nie tylko przy wyborze projektów typowo inwestycyjnych. Zgodność z nimi jest wymogiem koniecznym przy tych bardziej złożonych, obejmujących prace badawczo-rozwojowe i wdrażanie ich wyników.
Część zarządów województw jako czynnik dodatkowy, warunkujący przyznanie bezzwrotnego wsparcia, wprowadza potencjał rozwojowy przedsiębiorstwa, w tym szanse na rozwinięcie działalności na skalę międzynarodową.
Przedsiębiorcy czekający na ogłoszenie nowych konkursów dotyczących dotacji już dziś mogą zapoznać się ze strategią określającą inteligentne specjalizacje swojego regionu – takie dokumenty lub ich projekty przygotowały wszystkie województwa. Wiedza na temat specjalizacji regionu, czynników, jakie wpłynęły na ich wybór, oraz celów, jakie stawia sobie województwo, mogą mieć kluczowe znaczenie dla wielu firm. Ci przedsiębiorcy, których działalność i plany inwestycyjne wpisują się w obszary priorytetowe dla regionu, już dziś mogą wstępnie rozważać ubieganie się o dotacje i podjąć pierwsze kroki w celu przygotowania projektów, na przykład nawiązać rozmowy o współpracy z ośrodkami naukowymi czy choćby doprecyzować swoje potrzeby i plany rozwojowe. Z kolei firmy działające w innych obszarach zyskają świadomość, że powinny nastawiać się raczej na korzystanie z instrumentów zwrotnych.
Gdzie po informacje
INTERNET
Źródłem kompleksowych informacji na temat funduszy europejskich jest portal Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju: www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Szczegółowe informacje na temat programów regionalnych są na stronach internetowych zarządów województw, których adresy są dostępne na portalu funduszy europejskich.
PUNKTY INFORMACYJNE FUNDUSZY EUROPEJSKICH
W całym kraju działają punkty informacyjne funduszy europejskich, w których konsultanci bezpłatnie udzielają informacji na temat możliwości uzyskania wsparcia, procedur z tym związanych, istotnych terminów oraz dokumentów. Lista adresowa punktów jest dostępna na stronie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
PROJEKT REALIZOWANY W RAMACH KONKURSU DOTACJI ORGANIZOWANEGO PRZEZ MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY I ROZWOJU,WSPÓŁFINANSOWANEGO ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO POMOC TECHNICZNA.