W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko duże przedsiębiorstwa mogą liczyć na wsparcie przedsięwzięć inwestycyjnych dostosowujących działalność firm do wymogów ochrony środowiska. Mimo iż program jest jeszcze negocjowany z Komisją Europejską, warto zapoznać się z obowiązującymi na lata 2007-2013 wytycznymi określającymi zasady kwalifikowalności projektów i wydatków (www.mrr.gov.pl).

Kwalifikowalność projektu będzie sprawdzana na etapie oceny wniosków o dofinansowanie. Ocena ma dać odpowiedź, czy planowany projekt jest zgodny z wymogami programu (np. czy beneficjent posiada status dużego przedsiębiorcy). Warto pamiętać, iż projekt nie będzie kwalifikował się do wsparcia, jeżeli beneficjent rozpoczął inwestycję (podjął roboty budowlane lub złożył pierwsze zobowiązanie do zamówienia urządzeń) przed złożeniem wniosku i przed uzyskaniem pisemnego potwierdzenia od instytucji oceniającej, że przedsięwzięcie, co do zasady, kwalifikuje się do objęcia pomocą. Potwierdzenie takie powinno być wysłane beneficjentowi w terminie 30 dni od daty wpływu wniosku o dofinansowanie. Beneficjenci, na etapie oceny projektu, nie otrzymają gwarancji, że zaplanowane w projekcie wydatki kwalifikowane rzeczywiście zostaną zrefundowane w odpowiedniej wysokości. Dopiero podpisanie umowy o dofinansowanie oraz spełnienie obowiązków z niej wynikających daje podstawy do wypłaty dotacji.
Kwalifikowalność poniesionych wydatków będzie natomiast oceniana zarówno w trakcie realizacji projektu (np. poprzez weryfikację zapłaconych faktur), jak i na zakończenie (podczas kontroli na miejscu realizacji projektu). Ocena będzie polegać m.in. na sprawdzeniu, czy przedsiębiorca przestrzega zasady zakazu podwójnego finansowania. Niedozwolone jest bowiem zrefundowanie danego wydatku dwa razy ze środków publicznych (krajowych i wspólnotowych). Podwójnym finansowaniem jest w szczególności:
  • zrefundowanie ze środków funduszy strukturalnych tego samego wydatku w ramach dwóch różnych projektów,
  • zrefundowanie poniesionego podatku VAT, a następnie odzyskanie tego podatku zgodnie z ustawą o VAT,
  • zakupienie środka trwałego z udziałem środków dotacji krajowej, a następnie zrefundowanie kosztów amortyzacji tego środka trwałego w ramach funduszy strukturalnych.
Wydatkiem kwalifikowanym jest jedynie wydatek faktycznie poniesiony w znaczeniu kasowym, tzn. traktowany jako rozchód środków pieniężnych z rachunku bankowego beneficjenta (wyjątek stanowią koszty związane z wniesionym wkładem niepieniężnym oraz amortyzacją). Wydatek powinien być niezbędny do zrealizowania projektu i gwarantować osiągnięcie najlepszego efektu przy możliwie najniższych kosztach. Beneficjent musi posiadać pełną dokumentację związaną z jego poniesieniem (faktury i inne dokumenty o równoważnej wartości dowodowej) oraz przechowywać ją przez okres co najmniej trzech lat.
Do wydatków kwalifikowanych zaliczyć można m.in: prace przedrealizacyjne (np. studia wykonalności, ekspertyzy, koncepcje, projekty techniczne, raporty oddziaływania na środowisko), nabycie gruntu, przygotowanie placu budowy, nabycie maszyn i urządzeń, nabycie wartości niematerialnych i prawnych w formie: patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub z zakresu organizacji i zarządzania, usługi niezbędne do realizacji inwestycji (np. nadzór i badania potwierdzające osiągnięcie efektu ekologicznego). Warto pamiętać, że nabywane przez duże przedsiębiorstwa środki trwałe powinny być nowe.
MONIKA NAJGEBAUER-SŁOMKA
specjalista ds. funduszy europejskich, centrum obsługi średnich i dużych przedsiębiorstw Fortis Bank Polska
Monika Najgebauer-Słomka, specjalista ds. funduszy europejskich, centrum obsługi średnich i dużych przedsiębiorstw Fortis Bank Polska / DGP