Odpowiednio sporządzony montaż finansowy projektu jest jednym z kluczowych elementów decydujących o ostatecznym powodzeniu realizowanej inwestycji.
WOJCIECH KURYŁEK prezes Banku Gospodarstwa Krajowego Montaż finansowy jest szczególnie istotny w przypadku przedsięwzięć wspartych z funduszy Unii Europejskiej. Wykonanie projektu objętego dotacją wymaga skonstruowania mechanizmu finansowego zapewniającego środki na pokrycie kosztów zarówno kwalifikowanych, w tym kwoty dofinansowania na okres do momentu refundacji, jak i niekwalifikowanych, np. kwoty podatku VAT. Beneficjenci, którzy nie dysponują środkami własnymi umożliwiającymi sprawne wykonanie projektu, mogą skorzystać z instrumentu, jakim jest emisja obligacji. Emitentem obligacji mogą być zarówno przedsiębiorstwa (tzw. obligacje korporacyjne), jak i jednostki samorządu terytorialnego (obligacje komunalne). Mało znana i rozpowszechniona w stosunku do innych instrumentów, takich jak kredyt, emisja obligacji, w wielu sytuacjach może być bardziej efektywnym sposobem pozyskiwania środków finansowych. Emisja dłużnych papierów wartościowych umożliwia dostosowanie do indywidualnych potrzeb emitenta struktury finansowania w zakresie wielkości i terminu emisji oraz momentu spłaty zobowiązań. Dodatkowo możliwa jest karencja w spłacie kapitału oraz pozyskanie środków na długi okres. Od strony kosztowej za emisją obligacji przemawia relatywnie niski koszt. Oprocentowanie oparte jest na rentowności 52-tyg. bonów skarbowych bądź też na stawce WIBOR, powiększonej o marżę, która zależy od sytuacji emitenta i terminu zapadalności obligacji. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego (JST) duże znaczenie miało wejście w życie ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r., która zwalnia JST z obowiązku przeprowadzenia procedury przetargowej dla emisji obligacji komunalnych. Znacznie skraca to czas pozyskania środków oraz ułatwia organizację emisji i jej obsługę. Warto podkreślić, iż zgodnie z ustawą o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r., środki przeznaczone na prefinansowanie projektów objętych wsparciem z UE nie są wliczane do limitu obciążeń finansowych oraz łącznej kwoty długu. W praktyce obsługa programu i rozliczenia są zazwyczaj prowadzone przez jeden bank – organizatora emisji. Oznacza to, że w procesie emisji obligacji pełni on następujące funkcje: agenta emisji (przygotowanie struktury emisji obligacji, sporządzenie wymaganej dokumentacji), depozytariusza (prowadzenie ewidencji), agenta płatniczego (pośrednictwo w wypłacie odsetek i wykupie obligacji), organizatora rynku pierwotnego i wtórnego (promocja emisji, skierowanie propozycji nabycia do potencjalnych nabywców), a także w niektórych przypadkach gwaranta emisji (zagwarantowanie dojścia emisji do skutku poprzez objęcie przez bank całości lub części emisji na własny rachunek). Bank Gospodarstwa Krajowego obsługuje obecnie ponad 70 programów emisji o wartości blisko 500 mln zł. Doświadczenia BGK i obserwacje rynku wskazują, że emisja dłużnych papierów wartościowych staje się coraz częściej wykorzystywanym instrumentem, szczególnie w kontekście współfinansowania projektów realizowanych z wykorzystaniem funduszy europejskich. Przewidziane na lata 2007–2013 środki z funduszy strukturalnych i funduszu spójności otwierają nowe możliwości rozwoju przedsiębiorcom i jednostkom samorządu terytorialnego. Szukając sposobu finansowania projektów inwestycyjnych, warto pamiętać o emisji obligacji.