Rządowe Centrum Legislacji w opinii wskazuje, że jeśli rząd wprowadziłby planowane zmiany w ustawie o finansach publicznych, które zakładają uelastycznienie sankcji i procedur ostrożnościowych po przekroczeniu przez dług progów 50 i 55 proc. PKB, zwiększa się ryzyko przekroczenia przez dług publiczny w relacji do PKB progu 60 proc.

Opinia RCL trafiła do Komitetu Stałego Rady Ministrów.

"Proponowana zmiana przepisów ustawy o finansach publicznych odnosi się do tych procedur ostrożnościowo-sanacyjnych, które w obowiązującym stanie prawnym znajdują zastosowanie w przypadku przekroczenia przez relację państwowego długu publicznego względem PKB progu 50 proc. lub 55 proc., a zatem których zastosowanie poprzedza sytuację zrównania tej relacji z progiem 60 proc. i jego przekroczenia. Mając na względzie istotę, cel i sekwencyjność przewidzianych ustawą o finansach publicznych procedur naprawczych, stwierdzić należy, że przedłożona propozycja modyfikuje warunki ich stosowania w sposób mogący prowadzić do opóźnionego uruchomienia ustawowych środków służących powstrzymaniu narastania długu publicznego" - napisano w opublikowanym we wtorek dokumencie.

"Może to w konsekwencji skutkować zwiększeniem ryzyka przekroczenia przez państwowy dług publiczny poziomu 60 proc. PKB objętego konstytucyjnie umocowaną gwarancją ochrony" - dodano.

Założenia projektu

Zgodnie z projektem założeń do ustaw resort finansów chce, by państwowy dług publiczny był przeliczany na złote z zastosowaniem średniej arytmetycznej ze średnich kursów walut obcych ogłaszanych przez NBP z dni roboczych roku budżetowego, za który ogłaszana jest relacja.

Wyliczona w powyższy sposób kwota byłaby pomniejszona o kwotę wszystkich wolnych środków finansowych ministra finansów na koniec roku budżetowego służących finansowaniu potrzeb pożyczkowych budżetu państwa w następnym roku.

Zgodnie z propozycją resortu jeżeli w wyniku powyższego przeliczenia wartość relacji tak obliczonej kwoty długu do PKB byłaby mniejsza niż 50 i 55 proc., ograniczenia w procedurze ostrożnościowej przewidziane w ustawie o finansach publicznych oraz warunkowe podwyższenie stawek podatku VAT, nie podlegałyby wprowadzeniu w życie.

"Zastosowanie proponowanej metody ponownego przeliczenia wielkości długu publicznego może doprowadzić do sytuacji, w której środki ostrożnościowe w określonych warunkach zostaną dopiero podjęte na etapie bliskim zrównania analizowanych relacji ustawowych z progiem 60 proc., a w skrajnych przypadkach procedury te mogą w ogóle nie znaleźć zastosowania" - głosi opinia RCL.

Resort finansów zakłada, że projekt założeń zostanie przyjęty przez rząd we wrześniu, a samo przyjęcie projektu ustawy na przełomie września i października. Prace w parlamencie nad projektem planowo powinny rozpocząć się w październiku i zakończyć w grudniu.

Znowelizowana ustawa powinna wejść w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. i miałaby ewentualne zastosowanie po raz pierwszy do relacji długu publicznego do PKB ogłoszonej za rok 2012 r.