Inwestycja, która w momencie ukończenia przynosi korzyści firmie, może być dla niej za kilka lat obciążeniem. Dlatego o trwałości inwestycji pamiętać należy przy aplikowaniu o unijne środki, bowiem zgodnie z art. 57 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 trwałość projektu finansowanego z funduszy strukturalnych musi być zachowana przez okres pięciu lat od momentu zakończenia realizacji projektu.

Wyjątkiem są projekty realizowane przez małe i średnie przedsiębiorstwa, dla których ten okres jest skrócony i wynosi trzy lata.
Co właściwie oznacza trwałość projektu? Zgodnie z wytycznymi kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013, które zostały opracowane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, trwałość inwestycji to niepoddawanie jej tzw. znaczącej modyfikacji. Przez ten zapis rozumiemy zmianę charakteru lub warunków realizacji projektu, uzyskanie nieuzasadnionej korzyści albo zaprzestanie działalności produkcyjnej.
O zasadzie tej powinno się pamiętać już na etapie planowania inwestycji. Okres pięciu lub trzech lat jest dość długi; w tym czasie mogą mieć miejsce zdarzenia, które wpłynął na funkcjonowanie firmy oraz kształt projektu. Utrzymanie funkcjonowania projektu jest jednym z istotnych zobowiązań zaciąganych przez beneficjenta w momencie zawierania umowy o dofinansowanie. Jego niezrealizowanie może skutkować restrykcjami, do zwrotu dotacji włącznie.
Taki sam skutek może mieć nieprzestrzeganie kolejnej unijnej reguły, dotyczącej zakazu podwójnego finansowania. Według krajowych wytycznych zakaz podwójnego finansowania należy rozumieć jako brak możliwości dwukrotnego refundowania danego wydatku ze środków publicznych. Nie jest ważne, czy w grę wchodzą pieniądze z Unii Europejskiej czy też krajowe mechanizmy wsparcia przedsiębiorców.
Dobrym przykładem ilustrującym tę regułę jest kwalifikowalność, czyli możliwość dochodzenia zwrotu podatku VAT w projekcie realizowanym przy współudziale funduszy unijnych. Można odzyskać zapłacony podatek od towarów i usług ze środków pomocowych Unii Europejskiej.
Można też zdecydować się na jego odzyskanie na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. Jednak połączenie tych dwóch źródeł i starania o podwójny zwrot raz zapłaconego podatku jest - zgodnie z unijnym i polskim prawem - niedopuszczalne.
Mariusz Nowak
Fortis Bank Polska
Mariusz Nowak / DGP