Uprawnieniem odwrotnym do prezentowanego już w akademii przymusowego wykupu jest przymusowy odkup akcji. Na czym on polega?

W przypadku osiągnięcia lub przekroczenia przez jednego z akcjonariuszy (samodzielnie, wspólnie z podmiotami z grupy kapitałowej lub wraz z podmiotami wchodzącymi w skład porozumienia) progu 90 proc. ogólnej liczby głosów, pozostałym akcjonariuszom przysługuje prawo żądania wykupienia posiadanych przez nich akcji. Ustawodawca nie przewidział specjalnej procedury przeprowadzenia przymusowego odkupu, wskazując, iż żądanie powinno mieć formę pisemną. Zawarcie transakcji następować będzie w drodze cywilnoprawnej umowy zawieranej poza rynkiem regulowanym, skutkującej, w przypadku akcji zdematerializowanych, przeksięgowaniem akcji.
Do odkupienia akcji zobowiązani są solidarnie akcjonariusz, który osiągnął lub przekroczył 90 proc. ogólnej liczby głosów wraz z podmiotami wobec niego zależnymi i dominującymi oraz - w przypadku osiągnięcia progu przez podmioty działające w porozumieniu - na członkach tego porozumienia. Odkupienie akcji powinno nastąpić w terminie trzydziestu dni od zgłoszenia żądania.
Analogicznie do rozwiązania przewidzianego w przypadku przymusowego wykupu rozwiązana została kwestia ustalenia ceny odkupu - nie może być ona niższa niż cena minimalna określana na potrzeby obligatoryjnych wezwań do zapisywania się na sprzedaż akcji. W chwili obecnej trwają prace legislacyjne nad zmianami dotyczącymi tzw. ustaw rynku kapitałowego, w tym także ustawy o ofercie. Planowana nowelizacja, wychodząc naprzeciw podnoszonym głosom doktryny i kontynuując proces implementacji Dyrektywy, wprowadza pewne zmiany także do opisywanych tu instytucji.
Jak wynika z projektu, ustawodawca przewidział określenie terminu na wykonanie prawa przymusowego wykupu (trzy miesiące od momentu osiągnięcia lub przekroczenia progu 90 proc. ogólnej liczby głosów). Także przymusowy odkup został ograniczony terminem - prawo zgłoszenia żądania przysługiwać będzie w okresie trzech miesięcy od przekazania do publicznej wiadomości informacji dotyczącej przekroczenia progu 90 proc. bądź, w przypadku braku takiej informacji, od momentu, w którym akcjonariusze o takim przekroczeniu dowiedzieli się lub przy zachowaniu należytej staranności mogli się dowiedzieć.
W przypadku obu instytucji określono również, iż w sytuacji, gdy do przekroczenia progu 90 proc. doszło w wyniku przeprowadzenia publicznego wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji spółki, cena wykupu nie może być niższa niż cena proponowana w tym wezwaniu.
MACIEJ OWCZAREWICZ
radca prawny z Kancelarii Prawnej GIDE
Maciej Owczarewicz, radca prawny z Kancelarii Prawnej GIDE / DGP