W dużych polskich firmach klimatyzacja to już standard. W małych i średnich jeszcze nie, ale coraz więcej z nich rozważa wyposażenie swej siedziby w klimatyzację. Problem jednak w tym, że zużywa ona bardzo dużo energii.
Na szczęście, są sposoby na to, żeby to zużycie zmniejszyć. Zaś w niektórych przypadkach wystarczy inne (mniej kosztowne w eksploatacji) niż klimatyzacja rozwiązanie, żeby biuro, magazyn czy zakład produkcyjny latem się nie przegrzewały.

Alternatywne rozwiązania

Klimatyzacja to najdroższa w eksploatacji, bo bardzo energochłonna metoda na obniżenie temperatury w pomieszczeniach podczas upałów (koszt ochłodzenia w ten sposób pomieszczenia np. o 5 stopni jest 2,5-3 razy większy niż w przypadku podniesienia w nim temperatury, wykorzystując tradycyjne ogrzewanie, o tę samą wielkość). Koszt ochładzania tą metodą jednego, 20-metrowego pomieszczenia, może sięgnąć 100 złotych miesięcznie.
Dlatego zanim na nią się zdecydujemy, powinniśmy rozważyć inne rozwiązania. Dobrze jest pamiętać, że tzw. termomodernizacja budynku, przy wykorzystaniu styropianu (w przypadku ścian i podłogi na najniższej kondygnacji) i wełny mineralnej (w przypadku dachu), spełnia podwójną rolę. Zimą zmniejsza straty ciepła w budynku, a latem zapobiega jego przegrzewaniu. Niektórzy stosują też tzw. przeciwsłoneczne okna, ale one niewiele pomagają w obniżeniu latem temperatury wewnątrz pomieszczeń, a dużo kosztują.
Inne metody? Najprostsze z nich to montaż przeciwsłonecznych zewnętrznych rolet na oknach (bo wewnętrzne, zwykle półprzezroczyste oraz żaluzje niewiele w tym przypadku dają), które – co też warto wiedzieć – podczas zimowych nocy pełnią funkcję izolacji cieplnej. Wyposażone są w nie wszystkie tzw. budynki pasywne, które mają przecież wielkie okna od południowej strony i są bardzo narażone na przegrzewania podczas upałów. Bo rolety przeciwsłoneczne, dzięki specjalnej konstrukcji – aluminium z wierzchu, a w środku termoizolacyjna pianka poliuretanowa – nie tylko nie wpuszczają promieni słonecznych do środka, ale też je odbijają (dzięki czemu mniej nagrzewa się sama roleta). Z badań znanego producenta okien dachowych, firmy Fakro, wynika, że rolety zewnętrzne to najlepszy sposób na to, żeby pomieszczenie się nie przegrzało. Dużo bardziej skuteczny niż tzw. szyby przeciwsłoneczne w oknach. Ale sporo dają też markizy. Z tym, że ich montaż jest droższy niż rolet zewnętrznych. Dobrze to pokazać na przykładzie. Moje mieszkanie, które służy mi i mojej żonie także za biuro, najbardziej nagrzewa się od zachodniej strony (południowa ściana jest ślepa), gdzie jest duże okno (1,3 x 1m) i wielkie podwójne przeszklone drzwi (2,2 x 2m) na balkon. Zakup markowych, opuszczanych ręcznie rolet zewnętrznych z montażem na to okno i na te drzwi kosztowałby mnie ok. 2,3-2,5 tys. zł. Za ręcznie opuszczane markizy nad tymi przeszkleniami zapłaciłbym o kilkaset złotych więcej.

Wymiennik ciepła

Kolejnym rozwiązaniem jest rekuperator, zimą odzyskujący ciepło z powietrza, uchodzącego przez wentylację, a latem schładzający (do temperatury panującej we wnętrzu pomieszczenia) powietrze napływające do mieszkania z zewnątrz, przez system wentylacyjny. Ale to urządzenie, jeśli w oknach nie ma rolet zewnętrznych, a mieszkanie nie jest wyposażone w klimatyzację, nie wystarczy. Może ono tylko wspomagać te rozwiązania. Poza tym jest drogim sprzętem, także w instalacji.
- W już istniejących budynkach warto go instalować tylko przy okazji generalnego remontu, bo rekuperator działa w połączeniu z systemem wentylacji mechanicznej, której kanały gdzieś trzeba wyprowadzić. Godnym rozważenia rozwiązaniem jest gruntowy wymiennik ciepła, w którym powietrze chłodzi się, przechodząc przez ułożoną pod ziemią warstwę kamieni. Przy okazji filtruje się, oczyszcza. Znam szpital, w którym dzięki takiej metodzie chłodzenia, powietrze w zwykłych salach jest równie czyste, jak na bloku operacyjnym – mówi Ewa Teślak, audytor energetyczny Grupy Enea.
W gruntowym wymienniku ciepła wykorzystuje się fakt, że grunt, już na głębokości jednego metra, ma o kilka stopni niższą temperaturę niż znajdujące się nad nim powietrze.



Koszty eksploatacji

Jeśli jednak ktoś mimo wszystko woli klimatyzację, to, na szczęście, istnieją sposoby na to, by obniżyć koszty jej eksploatacji.
- Dobrą metodą, w większych budynkach biurowych, jest stosowanie układów centralnych, polegających na tym, że zimne powietrze z jednego klimatyzatora jest rozprowadzane do kilku pomieszczeń – podpowiada Ewa Teślak.
To rozwiązanie dużo tańsze w eksploatacji niż wyposażanie w osobne urządzenie klimatyzacyjne każdego z pomieszczeń. Jeden mały klimatyzator w zależności od mocy może zużywać od 1,3 do 4,5 kilowata na godzinę (ten zużywający 1,3 wata wystarczy do schłodzenia pomieszczeń o powierzchni 35 m. kw.). To oznacza, przyjmując, że jedna kilowatogodzina kosztuje odbiorcę końcowego 48 gr, wydatek, wynoszący co najmniej 62 grosze na godzinę. Jeśli chcemy latem schładzać tym jednym klimatyzatorem jedno pomieszczenie po pięć godzin każdego dnia, to wydamy na ten cel miesięcznie od 86 zł w górę.
Innym dość prostym remedium na obniżenie kosztów schładzania siedziby firmy jest zakup klimatyzatorów napędzanych częściowo bateriami słonecznymi. Są one wprawdzie 2-3-krotnie droższe od najtańszych tradycyjnych urządzeń klimatyzacyjnych (taki, który ochłodzi pomieszczenie o powierzchni 32 m. kw., kosztuje co najmniej 4 tys. zł), ale zużywają, dzięki wykorzystaniu energii słonecznej, niemal dwa razy mniej prądu. Co oznacza, że w kilka lat nam się zwrócą.
O tym warto pamiętać
● Optymalna latem temperatura w pomieszczeniach biurowych i mieszkalnych to 24 stopnie C. Obniżenie temperatury o każdy stopień poniżej 24°C może zwiększyć koszty chłodzenia pomieszczeń o 8 proc.
● Zazwyczaj w klimatyzowanych pomieszczeniach nie jest konieczne instalowanie regulacji wilgotności powietrza. Niepotrzebna regulacja wilgotności w klimatyzowanym pomieszczeniu może podwoić zapotrzebowanie na energię.
● Zanieczyszczone lub uszkodzone skraplacze mogą obniżyć efektywność chłodzenia i zwiększyć koszty klimatyzacji nawet o 25 proc.
● Oddzielenie pomieszczeń klimatyzowanych od nie klimatyzowanych (poprzez drzwi, kurtyny) redukuje zużycie energii przez urządzenia chłodzące.
● Kopiarka wydziela duże ilości ciepła, niezależnie od pory roku. Przeniesienie kopiarki do pomieszczenia bez klimatyzacji umożliwia zaoszczędzenie nawet 1050 kWh rocznie.
Rozwiązania przeciwsłoneczne / DGP