Trzeba mieć silny fundament, który pozwoli skutecznie przekuć pomysł w działania. Będzie on drogowskazem dla przedsiębiorcy, ale pozwoli także spojrzeć na swoje zamierzenia nieco bardziej krytycznym okiem.
Dlatego konieczny jest biznesplan, czyli szczegółowy opis działalności przedsiębiorstwa oraz koncepcji jego rozwoju. Powinien on być tworzony zarówno dla tych przedsiębiorstw, które dopiero planują uruchomienie działalności, jak i już funkcjonujących.
Dokument ten stanowi cenne źródło informacji (ilościowych i jakościowych) o przedsiębiorstwie oraz planowanym projekcie inwestycyjnym. Wielu przedsiębiorców traktuje sporządzanie biznesplanu wyłącznie jako niewygodną konieczność w staraniach o pozyskanie inwestora zewnętrznego. Zapominają, że starannie sporządzony dokument jest również niezwykle wartościowy dla nich samych, bo pomaga uporządkować oraz doprecyzować strategię rozwoju, zdefiniować cele, a także spojrzeć na firmę z nieco szerszej perspektywy, która pozwoli dostrzec także ryzyka i słabsze strony koncepcji biznesowej.
Jeśli przedsiębiorca potrzebuje kapitału na rozwój firmy, wówczas biznesplan staje się jednym z kluczowych dokumentów. Dla inwestora (np. funduszu venture capital lub anioła biznesu) będzie podstawą oceny atrakcyjności oraz możliwości realizacji projektu.

Forma i treść

Jakie elementy powinien zawierać biznesplan? Na pewno nie istnieje uniwersalny schemat. Odmienne są wymogi dla firm z różnych branż, na różnych etapach rozwoju. Jest jednak kilka elementów, które każdy biznesplan powinien zawierać.
Do projektu można załączyć także pewne dokumenty pomocnicze, które uzupełnią informacje przedstawione w podstawowej treści (np. kosztorysy, dokumenty poświadczające kwalifikacje zarządu itp.)
Istnieje kilka ważnych zasad, których przestrzeganie pozwoli przygotować dobry biznes plan. Zacznijmy od formy i objętości. Wbrew pozorom ważna jest nie tylko zawartość merytoryczna, ale także sposób jej prezentacji, estetyczny układ, czytelna struktura dokumentu oraz rozsądna prezentacja danych w postaci tabel, schematów itp. mogą skutecznie zachęcić czytelnika do lektury. Należy także zwrócić uwagę na styl i język – musi być zrozumiały dla osób, które niekoniecznie mają specjalistyczną wiedzę z danej branży czy też na temat danej technologii.
Nie bez znaczenia jest także objętość. Biznesplan nie powinien być zbyt długi, tak więc trzeba pamiętać o tym, aby wszystkie informacje przedstawiać w jasny i rzetelny, ale jednocześnie możliwie zwięzły sposób.
Dokument ma mieć praktyczny charakter. Wszystkie opisane w nim cele, sposoby ich osiągania oraz założenia muszą być jasno określone, a przede wszystkim realistyczne. Biznesplan służy podejmowaniu konkretnych decyzji i należy o tym pamiętać na każdym etapie jego opracowywania.
Niezwykle istotną cechą dobrego biznesplanu jest istotność zawartej w nim treści. Co to oznacza? Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, należy spojrzeć na swój biznes przez pryzmat oczekiwań potencjalnego odbiorcy danej treści. Innych informacji będzie oczekiwał od nas bank, w którym staramy się o kredyt, a co innego będzie miało największe znaczenie dla funduszu venture capital. Dla banku ważne będą np. posiadane przez przedsiębiorcę zabezpieczenia kredytu oraz zdolność do terminowej spłaty zadłużenia, natomiast inwestor udziałowy będzie poszukiwał informacji na temat potencjału rozwoju firmy w perspektywie średnio bądź długoterminowej, ponieważ interesuje go wzrost wartości przedsiębiorstwa. Umiejętność nadania odpowiednich wag dla poszczególnych informacji w biznesplanie z punktu widzenia konkretnego odbiorcy jest więc niezwykle ważna.

Obiektywizm

Wszystkie te zasady nie będą jednak skuteczne w przypadku braku jednej, najważniejszej cechy – obiektywizmu. Obiektywne podejście do tematu jest trudne (zwłaszcza dla początkujących przedsiębiorców), ale bez niego dokument ma niestety wątpliwą wartość poznawczą. Każdy doświadczony inwestor będzie poszukiwał słabych stron danego przedsięwzięcia oraz ryzyk z nim związanych. Jeśli nie ma ich w biznesplanie, a czytelnik po uważnej lekturze sam będzie w stanie dostrzec pewne niebezpieczeństwa, wówczas może to świadczyć o braku umiejętności przewidywania przez zarząd firmy zagrożeń dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, a w konsekwencji – braku przygotowania do ich minimalizacji.
Błędy, które najczęściej popełniają przedsiębiorcy, wynikają niemal bezpośrednio z braku postępowania według wskazanych wcześniej zasad.
Zdarzają się więc biznesplany stanowiące chaotyczny zbiór różnego rodzaju informacji, często mało istotnych dla odbiorcy. Jeśli dojdą do tego niekomunikatywny język i zbyt emocjonalne podejście do tematu, biznesplan staje się źródłem informacji o bardzo wątpliwej wartości.
Przedsiębiorcy bardzo często popełniają jeszcze jeden bardzo ciężki grzech – zwlekają z przygotowaniem biznesplanu do ostatniej chwili. Należy pamiętać, że warto go sporządzić na własne, wewnętrzne potrzeby. A gdy pojawi się szansa na pozyskanie inwestora, wówczas wystarczy jego aktualizacja i dobry, solidny dokument będzie gotowy do przekazania odbiorcy.
Każdy biznesplan musi koniecznie zawierać:
Część I, opisowa
● streszczenie
● opis przedsiębiorstwa i jego otoczenia
● oferowane produkty i usługi
● charakterystykę rynku i konkurencji
● strategię marketingową
● model organizacyjny
● założenia przedsięwzięcia
● czynniki ryzyka
Część II, finansowa
● historyczne dane finansowe
● prognozy bilansu, rachunku wyników, przepływów pieniężnych
● określenie zapotrzebowania na kapitał