Składowiska, gdzie przechowywane były nierozkładalne i przeterminowane środki ochrony roślin, tzw. mogilniki, muszą być zlikwidowane do końca przyszłego roku. Zadania związane z likwidacją mogilników mogą być dofinansowane ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Program likwidacji mogilników zawarty jest w Krajowym planie gospodarki odpadami 2010, a także w wojewódzkich planach gospodarki odpadami. Za opracowanie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 odpowiada minister środowiska, natomiast marszałkowie województw są odpowiedzialni za sporządzanie wojewódzkich planów gospodarki odpadami, zawierających m.in. plany likwidacji składowisk przeterminowanych środków ochrony roślin, oraz ich realizację na terenach poszczególnych województw. Mogilnik to rodzaj składowiska, miejsce wyznaczone do stałego przechowywania nierozkładalnych przeterminowanych środków ochrony roślin. Zgodnie z zapisami Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 mogilniki – obiekty, w których począwszy od lat 60. zdeponowano przeterminowane środki ochrony roślin, powinny zostać zlikwidowane do końca 2010 r. Ich likwidacja jest przedsięwzięciem złożonym zarówno pod względem technicznym, jak i logistycznym. Wymaga również dużych nakładów finansowych. W Polsce likwidacja mogilników rozpoczęła się w 1990 roku. Obecnie mogilniki znajdują się jeszcze na terenie 11 województw (łącznie jest ich 100), w tym na terenie województwa zachodniopomorskiego – 25 – wynika z informacji urzędu marszałkowskiego województwa zachodniopomorskiego.

Obowiązek likwidacji

Podmiotami zobowiązanymi do likwidacji mogilników są właściciele gruntów, na których się one znajdują. Jednak mogilniki są zlokalizowane najczęściej na terenach należących w przeszłości do spółdzielni lub kółek rolniczych, a obecnie będących w posiadaniu gmin. Biorąc pod uwagę fakt, iż likwidacja składowisk przeterminowanych środków ochrony roślin jest przedsięwzięciem złożonym, wymagającym znacznych nakładów finansowych, przekracza w wielu przypadkach możliwości finansowe gminy.
Od 1 stycznia 2008 r. marszałek województwa jest organem ochrony środowiska właściwym dla zagadnień związanych z gospodarką odpadami na terenie województwa, tym samym jest organem właściwym do realizacji programu likwidacji mogilników zlokalizowanych na terenie danego województwa. Zadania związane z likwidacją mogilników mogą być dofinansowane ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Dofinansowanie z funduszu

Dla wspomagania finansowania programów likwidacji mogilników Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej utworzył do 2010 roku priorytet finansowania zadań w zakresie usuwaniu przeterminowanych środków ochrony roślin z mogilników i magazynów. Fundusz ten przeznaczył do końca 2010 r. na dofinansowanie programu 44,3 mln zł. Dofinansowaniem objęta zostanie likwidacja 50 mogilników. Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania w formie dotacji wynosi 90 proc. kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Beneficjentem programu są jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego oraz spółki prawa handlowego, w których co najmniej 51 proc. udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego. Dofinansowanie może dotyczyć projektu związanego z zamykaniem i rekultywacją składowisk odpadów innych niebezpieczne i obojętne niespełniajacych wymogów przepisów prawa lub negatywnie oddziałujących na środowisko, dla których została wydana decyzja o ich zamknięciu określająca datę zaprzestania przyjmowania odpadów do składowania na nie później niż do 31 grudnia 2009 r.

Wytyczne ministerstwa

Zgodnie z Wytycznymi określającymi sposób prowadzenia działań polegających na likwidacji mogilników i rekultywacji terenów zdegradowanych składowaniem przeterminowanych środków ochrony roślin przedstawionymi przez Ministerstwo Środowiska, likwidacja mogilników w województwie zostanie przeprowadzona w dwóch etapach, z uwagi na dużą liczbę obiektów – wynika z informacji zachodniopomorskiego urzędu marszałkowskiego. Już w kwietniu tego roku został podpisany list intencyjny pomiędzy województwem zachodniopomorskim a podmiotami zainteresowanymi i zaangażowanymi w likwidację mogilników w regionie. Na mocy zawartego porozumienia przedsięwzięcie koordynuje marszałek województwa zachodniopomorskiego. Uruchomiony zostanie również monitoring zrekultywowanych terenów po zlikwidowanych mogilnikach – informuje urząd marszałkowski. Środki na realizację zadania pochodzić będą z Narodowego i Wojewódzkiego (w Szczecinie) Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz. NFOŚiGW przekaże na ten cel 13,5 mln zł, a fundusz wojewódzki – 1,5 mln zł – wynika z danych urzędu marszałkowskiego. W pierwszym etapie likwidacji podlega sześć mogilników wybranych ze względu na stwierdzoną ilość zanieczyszczenia, potencjalną ilość zanieczyszczenia oraz liczbę studni.



Przetarg na likwidację

Zarząd województwa ogłosił przetarg, w którym wyłonimy firmę odpowiedzialną za likwidację tak zwanych mogilników, czyli składowisk nierozkładających się, trujących odpadów chemicznych. Ogłoszenie o rozpoczęciu postępowania ukazało się też, zgodnie z obowiązującymi standardami, w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – wynika z informacji kujawsko-pomorskiego urzędu marszałkowskiego. Przedmiotem zamówienia jest utylizacja przeterminowanych środków ochrony roślin oraz innych odpadów niebezpiecznych, zgromadzonych w mogilnikach na terenie naszego województwa, a także rekultywacja gruntów, na których znajdowały się konstrukcje. Program likwidacyjny zakłada wydobycie z ziemi i unieszkodliwienie prawie 8 tysięcy ton chemikaliów oraz skażonej ziemi i elementów konstrukcyjnych, a także stworzenie towarzyszącego tej operacji lokalnego monitoringu wód gruntowych. Na realizację tego zadania samorząd województwa kujawsko-pomorskiego przeznacza prawie 15 mln zł – poinformowała Beata Krzemińska, rzecznik prasowy urzędu marszałkowskiego (na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 8502 oraz danych z urzędów marszałkowskich województw zachodniopomorskiego i kujawsko-pomorskiego).
Przykład. Rodzaje zadań związanych z likwidacją mogilników
Jak wynika z informacji zachodniopomorskiego urzędu marszałkowskiego w ramach przedsięwzięcia związanego z likwidacją mogilników w woj. zachodniopomorskim zrealizowane zostaną następujące główne zadania:
● likwidacja odpadów przeterminowanych środków ochrony roślin,
● likwidacja skażonego gruzu (konstrukcja mogilnika),
● likwidacja gruntu z bezpośredniego sąsiedztwa komór,
● transport odpadów pestycydowych.
● przekazanie odpadów do unieszkodliwienia w spalarni,
● transport skażonego gruntu i gruzu na składowisko odpadów niebezpiecznych,
● przekazanie skażonego gruntu i gruzu do unieszkodliwienia,
● uzupełnienie wykopów czystym gruntem, niwelacja terenu,
● opracowanie raportu końcowego obejmującego: sprawozdanie z wymaganych prac oraz sporządzenie projektu uzupełnienia rekultywacji.
Terminy naboru wniosków
Wnioski o dofinansowanie przedsięwzięć do realizacji w ramach programu priorytetowego program dla przedsięwzięć w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne upływa:
● IV nabór – do 30 listopada 2009 r.
● V nabór – wnioski złożone do 31 marca 2010 r.
Za dzień złożenia wniosku uznaje się datę wpłynięcia wniosku do kancelarii Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wnioski, które zostaną złożone po wyznaczonym terminie, nie będą rozpatrywane.