Na polskim rynku fuzji i przejęć w ostatnim czasie zwiększyła się liczba transakcji. Celem inwestorów jest przejęcie nowego biznesu w celu rozwoju dotychczasowej działalności. Są też tacy, którzy nabycie akcji lub udziałów traktują jako krótkoterminową lokatę kapitału, licząc na wzrost wartości nabywanego przedsiębiorstwa. Skuteczność takich transakcji jest uzależniona od dopełnienia wielu formalności.
Przejęcia realizowane w formie transakcji na udziałach czy akcjach są zdecydowanie częściej spotykane niż przejęcia przedsiębiorstw lub ich poszczególnych składników. Powodem tego jest zarówno łatwiejszy i sprawniejszy proces realizacji transakcji nabycia udziałów lub akcji, jak i prawne regulacje dotyczące przedsiębiorstwa, które przewidują odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa za zobowiązania poprzednika. W przypadku nabycia udziałów akcji w spółce podmiot praw – osoba prowadząca działalność – pozostaje niezmieniony, inwestor natomiast uzyskuje pośrednią kontrolę nad majątkiem i działalnością operacyjną, która jest faktycznym przedmiotem jego inwestycji. Taka struktura transakcji pozwala także uniknąć czasochłonnych i niejednokrotnie skomplikowanych procedur przeniesienia zezwoleń administracyjnych niezbędnych do kontynuowania działalności przez nowego właściciela biznesu, czy też uzyskiwania zgód kontrahentów na cesje umów czy przeniesienie składników majątku na nowego właściciela. Z tego powodu w artykule pominięta została problematyka związana z nabyciem przedsiębiorstwa. Omówione zostaną tylko procedury dotyczące przejmowania spółek prywatnych, nienotowanych na giełdzie papierów wartościowych. Transakcje na akcjach spółek publicznych podlegają szczególnym, bardzo restrykcyjnym przepisom, a ich procedura jest dużo bardziej sformalizowana.

Badanie due diligence

Podjęcie decyzji inwestora o nabyciu akcji/ udziałów spółki poprzedzane jest z reguły badaniem due diligence prowadzonym przez jego doradców. Procedura weryfikacji kondycji prawnej, finansowej, biznesowej i podatkowej spółki przed podjęciem ostatecznej decyzji przez inwestora co do przeprowadzenia samej transakcji jest powszechnie przyjęta. Co prawda spółki, przeważnie te mniejsze, prywatne, wciąż niechętnie zgadzają się na udostępnienie swojej dokumentacji zewnętrznym ekspertom oraz składanie szczegółowych wyjaśnień. Jednak w przypadku poważnych inwestorów, takich jak instytucje finansowe, fundusze private equity czy duże międzynarodowe korporacje, ryzyko związane z transakcją, a także wyceną spółki nabywanej, musi zostać poprzedzone due diligence. Podobnie jest, gdy transakcja ma zostać choćby częściowo finansowana kredytem bankowym. Decyzja komitetu kredytowego banku o przyznaniu finansowania wydawana jest na podstawie wyników badań due diligence.
Badanie due diligence, oprócz oceny poprawności działalności prowadzonej przez spółkę nabywaną, jej opłacalności oraz oceny ryzyk związanych tak z dotychczasową działalnością, jak i dalszym jej prowadzeniem po przeprowadzeniu transakcji, pozwala ustalić, czy i jakie zezwolenia, zgody administracyjne będą konieczne dla finalizacji transakcji, a także czy konieczne będzie uzyskanie zgód kontrahentów spółki nabywanej, konsultacji wewnętrznych oraz dochowania szczególnych procedur dla skutecznego zbycia udziałów/akcji. Na skutek badania due diligene konieczna może się okazać zmiana struktury transakcji (np. gdy istnieją wątpliwości co do prawidłowości nabycia udziałów przez dotychczasowych wspólników).
To jest tylko część artykułu, zobacz pełną treść w e-wydaniu Dziennika Gazety Prawnej: Jakich procedur musi dopełnić inwestor, nabywając udziały lub akcje
W pełnej wersji artykułu znajdziesz więcej informacji na temat:

- Ochrony konkurencji
- Zgody i zezwolenia organów
- Praw wspólników
- Zgody wierzyciela
- Wewnętrznych formalności
- Postanowień umowy
- Formalności po zamknięciu transakcji