Ochrona i poprawa warunków bytowania rzadkich orlików krzykliwych w Puszczach Białowieskiej i Knyszyńskiej - to główny cel projektu, na który Unia Europejska i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska przeznaczyły łącznie 19 mln zł.

Projekt właśnie się rozpoczął i potrwa do października 2014 roku - poinformował w poniedziałek PAP Roman Kalski z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.

Aby pomagać orlikom, będą między innymi prowadzone koszenia zarośniętych opuszczonych terenów, by poprawić warunki żerowania tym ptakom, będą budowane sztuczne czatownie, oczka wodne, ale też będzie kupione bydło, które trafi do rolników, by popularyzować tradycyjne wypasy, co sprzyja tak zwanemu mozaikowemu krajobrazowi. Wszystko ma pomóc rzadkim orlikom - poinformował PAP rzecznik Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku Marek Taradejna.

Komisja Europejska przeznaczyła na projekt "Ochrona orlika krzykliwego na wybranych obszarach Natura 2000" 15 mln zł z programu Life Plus. 4 mln zł to środki przyznane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska.

Puszcze Białowieska i Knyszyńska to miejsca, gdzie występują orliki krzykliwe. W ramach projektu ma być wypracowany Krajowy Plan Ochrony Orlika, ale ma też powstać program ochrony orlika w Puszczy Knyszyńskiej. W ramach projektu specjaliści mają też wypracować model zrównoważonego gospodarowania krajobrazem z myślą o orliku krzykliwym do 2015 roku. W ramach tych prac będą m.in. określane najlepsze z punktu widzenia tego gatunku warunki siedliskowe.

Jak poinformował Roman Kalski, już rozpoczynają się prace nad budową w Białowieży na rzece Narewce progu, by zatrzymywać w puszczy wodę - zwłaszcza z zimowych roztopów. "Orliki potrzebują mokrych terenów" - dodał. Jeszcze w styczniu będą także typowane - wspólnie z pracownikami Białowieskiego Parku Narodowego - miejsca na nieużytkowanych rolniczo łąkach w dolinie rzeki Narewki, gdzie również powstaną progi piętrzące wodę. Pierwsze progi mają być gotowe do końca kwietnia.

W ramach prac nad Krajowym Planem Ochrony Orlika będzie oceniony stan populacji tych ptaków, wyznaczone cele ochrony tych ptaków, wskazane zagrożenia i ich źródła, zadania ochronne oraz monitoring tego gatunku.

Koszenie będzie się odbywać w miejscach wcześniej wybranych przez ekspertów ze względu na status orlików krzykliwych na danym terenie, zagrożenia dla tego gatunku. Zabiegi ochronne będą prowadzone przez organizacje pozarządowe, osoby posiadające grunty w konkretnych miejscach, ale też urzędy, które działają na rzecz ochrony przyrody.

Za pieniądze z projektu zostanie także utworzonych 45 stref ochronnych wokół gniazd na terenie dwóch obszarów Natura 2000. Strefa będzie obowiązywać 100 metrów wokół gniazda. By pomóc orlikom w polowaniach, na terenach otwartych będzie ustawionych 300 drewnianych słupów o wysokości czterech metrów. Słupy - nazwane sztucznymi czatowniami - mają pomagać orlikom w skuteczniejszych polowaniach na gryzonie, płazy. Orliki będą mogły przysiadać na tych czatowniach.

Kupionych też będzie 25 sztuk bydła, które będą wypasane na około 100 hektarach terenów. Bydło trafi do kilku rolników, będzie rozmnażane, a rolnicy będą przekazywać młode następnym rolnikom.

Jednym z celów projektu jest także podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców: dzieci i młodzieży, ale też rolników. Powstaną więc m.in. ścieżki edukacyjne, wieże obserwacyjne, będą wydawane broszury, zaplanowano konferencje. Powstanie też specjalna strona internetowa, będą szkolenia dla rolników, doradców rolno-środowiskowych, samorządów, ale też organizacji pozarządowych.

Partnerami projektu są Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, duńska organizacja pozarządowa Amphi Consult, firma consultingowa Fauna Passage Polska i Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku.