Na godzinę przed końcem starego roku na Litwie zamknięty został, na żądanie Unii Europejskiej, drugi reaktor elektrowni atomowej w Ignalinie. Od dzisiaj Litwa nie ma już energii atomowej i musi importować prąd. To oznacza, że jego ceny mogą wzrosnąć o 40 procent.

Wraz ze spadkiem mocy energetycznych kraju o 40 proc. zaczyna się rywalizacja o budowę nowej siłowni w regionie, a wyścig ten usilnie stara się wygrać Rosja.

Zamknięcie elektrowni było jednym z warunków wejścia Litwy do UE, bo dwa reaktory RBMK-1500 zbyt przypominają te z Czarnobyla, gdzie w 1986 roku doszło do awarii. Pierwszy reaktor Ignaliny wyłączono w 2004 roku. Drugi, po 26 latach eksploatacji, przestanie przesyłać energię w czwartek, choć jego likwidacja potrwa jeszcze lata.

Ignalina produkowała 80 proc. energii elektrycznej Litwy. Od 1 stycznia kraj będzie kupował brakującą energię na wolnym rynku - od Estonii, Białorusi, Ukrainy i Rosji. Litwa ma nadzieję na zbudowanie nowej siłowni atomowej w Visaginas około 2018-2020 roku, i 8 grudnia b.r. ogłosiła przetarg na jej projekt.

Tymczasem Rosja planuje elektrownię o dwóch reaktorach w obwodzie kaliningradzkim, 16 km od granicy z Litwą, a Białoruś budowę swej pierwszej siłowni atomowej w rejonie blisko Wilna. Według władz Kaliningradu pierwszy blok Bałtyckiej Elektrowni Atomowej, która ma powstać niedaleko Sowiecka, powinien zostać oddany do użytku w 2016 roku. Rosja oferuje inwestorom zagranicznym udziały w przedsięwzięciu, którego koszt ocenia się na 5 mld euro.

Po zamknięciu Ignaliny litewska elektrownia Lietuvos Elektrine i powiązane z nią zakłady zwiększą swoją wydajność, ale jedna trzecia energii elektrycznej będzie importowana z innych krajów. Litewska agencja BNS ocenia, że cena energii elektrycznej wzrośnie w przyszłym roku do 7-11 litewskich centów za kilowatogodzinę (kWh), podczas gdy energia z Ignaliny kosztowała około 6 centów za kWh.

Litewski bank centralny szacuje, że strata Ignaliny spowoduje spadek PKB Litwy, już dotkniętej kryzysem, o 1 proc. rocznie.

AFP podkreśla też, że społecznym kosztem zamknięcia elektrowni będą wyższe o jedną trzecią rachunki za energię elektryczną; dla kraju pogrążonego w kryzysie będzie to spory wstrząs.

Od 1999 roku Unia Europejska przeznaczyła na wygaszanie elektrowni w Ignalinie 1,36 mld euro. Likwidacja siłowni i niebezpiecznych odpadków radioaktywnych zajmie około 30 lat.