Kto reprezentuje spółkę akcyjną w sporze sądowym dotyczącym uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwał walnego zgromadzenia?
dr hab. Katarzyna Bilewska
adwokat Of Counsel w Kancelarii Salans
Właściwa reprezentacja spółki akcyjnej jest warunkiem prawidłowości postępowania sądowego. Zgodnie z ogólnymi zasadami, w sporach sądowych spółkę akcyjną reprezentuje zarząd. Ta generalna reguła ma zastosowanie także w przypadku spraw o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwał walnego zgromadzenia. Jednakże przewiduje się od niej wyjątki, podyktowane intencją ochrony interesu spółki w postępowaniu.
Walne zgromadzenie może zdecydować, że w sprawie dotyczącej uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały spółkę (jako pozwaną) będzie reprezentował pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia. Fakt powołania takiego pełnomocnika wyłącza w tym zakresie kompetencję zarządu do reprezentowania spółki. Kodeks spółek handlowych nie precyzuje sytuacji, w których zgromadzenie może ustanowić pełnomocnika. Będzie to zatem możliwe w przypadku każdego sporu dotyczącego prawidłowości uchwał. Nie będzie wymagać wystąpienia ani też wskazania w uchwale szczególnych, uzasadniających tę decyzję zgromadzenia okoliczności. Zgromadzenie może zatem swobodnie uznać, że w sytuacji takiego sporu preferuje reprezentację spółki przez swojego pełnomocnika, nie zaś zarząd.
Jeżeli natomiast powodem w sprawie o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały spółki będzie zarząd lub którykolwiek z jego członków, wówczas reprezentacja przez pełnomocnika ustanowionego przez walne zgromadzenie jest konieczna. Nie byłaby bowiem dopuszczalna taka konfiguracja procesowa, aby po obu stronach sporu – jako powód, we własnym imieniu, oraz jako organ pozwanej spółki, występował członek lub członkowie zarządu. Co więcej, Sąd Najwyższy uznał niedawno, że zarząd nie może działać za spółkę w takim sporze nawet wówczas, gdy członek zarządu, będący jednocześnie akcjonariuszem spółki, wytacza powództwo nie jako członek organu, ale właśnie jako akcjonariusz (uchwała SN z 22 października 2009 r., sygn. akt III CZP 73/09).