Czy do obowiązków zarządu spółki akcyjnej należy prowadzenie księgi akcji imiennych i świadectw tymczasowych?
Maciej Szermach
adwokat, partner w Kancelarii BSO Prawo & Podatki
Akcja traktowana jako udział oznacza przypisanie jej zespołu praw i obowiązków wobec spółki, przysługujących akcjonariuszowi z tytułu akcji, czasem z akcją nie muszą wiązać się żadne obowiązki, a jedynie uprawnienia. Akcja może być również rozumiana jako papier wartościowy, na mocy którego można ustalić prawo akcjonariusza do uczestnictwa w spółce.
Prawa i obowiązki wynikające z akcji powstają już z chwilą objęcia akcji w drodze oświadczenia złożonego przed notariuszem, ich źródłem jest statut spółki, w związku z powyższym ich powstanie nie jest uzależnione od wystawienia dokumentu akcji. Oczywiście akcjonariusz nabywa roszczenie o wydanie dokumentu akcji, w terminie miesiąca od dnia rejestracji spółki. Natomiast na zarządzie ciąży obowiązek wydania dokumentu akcji w terminie tygodnia od dnia zgłoszenia roszczenia przez akcjonariusza.
Akcje mogą być imienne lub na okaziciela. Statut spółki akcyjnej powinien określać liczbę emitowanych akcji oraz to, czy będą emitowane tylko akcje imienne, czy też tylko akcje na okaziciela albo oba rodzaje akcji.
Akcje imienne w treści dokumentu zawierają wyraźne określenie osoby akcjonariusza. Przeniesienie takiej akcji następuje poprzez pisemne oświadczenie albo na samym dokumencie akcji, albo w osobnym dokumencie oraz wymaga jednocześnie przeniesienia posiadania akcji. Same dokumenty akcji imiennych mogą być wydawane przed pełną wpłatą, przy czym każdorazowa wpłata powinna być na nich uwidoczniona. Zbycie akcji imiennych może podlegać pewnym ograniczeniom, lecz nie może zostać zakazane. Warto podkreślić, że akcje uprzywilejowane muszą być akcjami imiennymi (za wyjątkiem akcji niemych). Ponadto tylko z nimi może wiązać się obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
Do obowiązków zarządu spółki należy prowadzenie księgi akcji imiennych oraz świadectw tymczasowych. Stąd też tylko osoba wpisana do księgi akcyjnej, może być uznana za akcjonariusza uprawnionego z tytułu akcji imiennych.