Wszystkie oddziały spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych będą musiały przejść obowiązkowy audyt finansowy. Nadzór finansowy będzie także wyrażał zgodę na powołanie członków zarządu Kasy Krajowej.
Poddanie działalności kas terenowych oraz Kasy Krajowej nadzorowi publicznemu przewiduje uchwalona przez Sejm nowelizacja ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Przepisy wymagają zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na utworzenie nowej kasy. Wprowadzany jest również wymóg zatwierdzania przez KNF zmiany statutu kasy oraz informowania o składzie rady, Nadzór KNF będzie podobny do stosowanego w bankach.

Środki nadzoru

– Kasa Krajowa w przypadku wykrycia nieprawidłowości w toku prowadzonej kontroli będzie składać do Komisji Nadzoru Finansowego pisemny wniosek wraz z uzasadnieniem o zastosowanie środka nadzoru. Podjęcie decyzji w tym przedmiocie przez KNF będzie następowało w terminach sięgających nawet kilku miesięcy, co może prowadzić do nieprzewidywalnej eskalacji naruszeń i ich skutków – krytykuje przyjęte rozwiązanie Adam Jedliński, przewodniczący Rady Nadzorczej Krajowej SKOK.
KNF chciałaby się zapoznać ze sposobem działania SKOK-ów jeszcze przed przejęciem nad nimi nadzoru.
– Niezwykle istotne, z punktu widzenia zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego SKOK-ów oraz zgromadzonych w nich depozytów, jest umożliwienie Komisji Nadzoru Finansowego pozyskania odpowiedniej wiedzy o systemie SKOK jeszcze przed przejęciem przez nią nadzoru nad działalnością kas – podsumowuje Marta Chmielewska-Racławska z Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego. Jej zdaniem wprowadzeniu obok właścicielskiego również nadzoru publicznego powinien towarzyszyć dostęp do refinansowania kas z banku centralnego, zapewnienie im odpowiedniego systemu gwarantowania depozytów oraz możliwość skorzystania z przepisów przewidywanych w projekcie o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych.



Instytucja kontrolna

Uchwalona ustawa utrzymuje Kasę Krajową jako instytucję zrzeszającą kasy terenowe i pełniącą funkcje kontrolne. Do tej pory Kasa Krajowa sprawowała nadzór nad zgromadzonymi w SKOK-ach środkami. Takie rozwiązanie wytwarzało konflikt interesów, gdyż spółdzielcze kasy były udziałowcami instytucji nadzorującej. Wprowadzane zmiany mają zwiększyć bezpieczeństwo kas, co oznacza także większe bezpieczeństwo depozytów.
– Zaproponowany model nadzoru, zakładający rozdzielenie funkcji kontroli i nadzoru oraz pozbawienie Kasy Krajowej wszelkich kompetencji nadzorczych, może prowadzić do istotnego osłabienia efektywności nadzoru nad działalnością spółdzielczych kas – mówi Adam Jedliński.
Posłowie zadecydowali o przyjęciu poprawki zakazującej członkom zarządu oraz osobom zajmującym kierownicze stanowiska w Kasie Krajowej pełnienia funkcji lub pracy w kasach oraz podmiotach nadzorowanych przez KNF. Sejm przyjął również poprawki udzielające ministrowi finansów kompetencji do określania minimalnych wymogów kwalifikacyjnych dla członków zarządów kas oraz zasad obliczania współczynnika wypłacalności kasy.

Nowi członkowie SKOK-ów

Według ustawy członkiem kasy są także organizacje pozarządowe, jednostki organizacyjne kościołów i związków wyznaniowych posiadające osobowość prawną, spółdzielnie, związki zawodowe oraz wspólnoty mieszkaniowe.
Nowelizacja wprowadza też możliwość przekształcenia się kasy w bank spółdzielczy w przypadku osiągnięcia wysokości funduszy własnych przekraczających 1 mln euro.
Posłowie zdecydowali, że ustawa wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od jej ogłoszenia. Przepisy nakazujące kasom utrzymywanie 5-proc. współczynnika wypłacalności zaczną obowiązywać po roku od dnia ogłoszenia.
SKOK, czyli spółdzielnia
SKOK-i zrzeszają obecnie ponad 1,9 mln członków oraz obejmują aktywa przewyższające 8 mld zł. W 2008 roku SKOK-i udzieliły prawie 7 mld zł pożyczek, a przyjęte przez nie depozyty osiągnęły wartość 8,6 mld zł. Zdeponowane w SKOK-ach oszczędności należały do ponad 1,8 mln Polaków.
Podstawa prawna
Ustawa z 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U. z 1996 r. nr 1, poz. 2).