Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, podobnie jak banki, będą podlegać nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Rozwiązanie takie przewiduje uchwalona w czwartek przez Sejm nowa ustawa o SKOK-ach.

Za uchwaleniem ustawy głosowało 269 posłów, 155 było przeciw, a jeden się wstrzymał.

Według Sławomira Neumanna z PO, ustawa zwiększy bezpieczeństwo zgromadzonych w SKOK-ach środków należących do prawie dwóch milionów Polaków. Jarosław Stawiarski z PiS wyraził jednak opinię, że nowe przepisy dyskryminują SKOK-i i wpłyną negatywnie na stabilność systemu finansowego.

Sejm przyjął poprawkę PO wykreślającą nałożony na największe SKOK-i obowiązek podziału lub przekształcenia w banki. Zgodnie z pierwotną wersją projektu, kasy o funduszach własnych przekraczających 10 mln euro powinny się przekształcić w banki lub podzielić. Kasy, które by tego nie zrobiły, mogłyby dalej prowadzić działalność pod warunkiem, że ich współczynnik wypłacalności zostałby utrzymany na poziomie 8 proc. "Przyjęliśmy krytykę Kasy Krajowej, która była przeciw takiemu zapisowi" - wyjaśnił poseł Neumann z PO.

Przyjęta została poprawka, która pozwala ministrowi finansów określić minimalne wymogi dla członków zarządów kas. Zgodnie z inną przyjętą poprawką PO, minister będzie mógł także określić sposób obliczania współczynnika wypłacalności kas.

Sejm opowiedział się też za tym, by dać ministrowi finansów kompetencje w nadzorze nad SKOK-ami. Chodzi m.in. o umożliwienie mu wydawania wiążących norm dopuszczalnego ryzyka w działalności kas. Z kolei Komisja Nadzoru Finansowego mogłaby wydawać rekomendacje dotyczące dobrych praktyk ostrożnego i stabilnego zarządzania kasami.

Wśród popartych przez Sejm poprawek znalazł się także zapis zakazujący członkom zarządu oraz osobom zajmującym kierownicze stanowiska w Kasach Krajowych pełnienia funkcji lub pracy w SKOK-ach oraz podmiotach nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Opozycja wycofała 88, większość z przygotowanych przez siebie poprawek. Odrzucona została natomiast poprawka PiS, która miała umożliwić SKOK-om wykonywanie czynności typowych dla banków. Chodzi m.in. pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych, realizację poleceń zapłaty oraz możliwość dystrybucji jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Sejm zdecydował, że ustawa powinna wejść w życie po upływie 3 miesięcy od jej ogłoszenia, a nie z dniem ogłoszenia. Ponadto posłowie zgodzili się, by np. przepisy nakazujące kasom utrzymywanie 5 proc. współczynnika wypłacalności zaczęły obowiązywać po roku od dnia ogłoszenia.

Zgodnie z ustawą środki zgromadzone w SKOK-ach będą podlegały publicznemu nadzorowi państwowemu. Kompetencje nadzorcze zostaną przesunięte z Kasy Krajowej SKOK do Komisji Nadzoru Finansowego. Kasa Krajowa ma odgrywać rolę instytucji zrzeszającej kasy i kontrolującej ich działalność pod kątem zgodności z ustawą i zaleceniami nadzorczymi KNF. Miałaby też zabezpieczać płynność finansową kas.

Nadzór KNF będzie podobny, jak w przypadku banków. Wszystkie kasy będą musiały przejść obowiązkowy audyt finansowy, KNF będzie udzielała licencji na działanie SKOK-ów. Zgoda Komisji będzie konieczna dla powołania szefa Kasy Krajowej SKOK.

Kasa Krajowa będzie spółdzielnią osób prawnych - wszystkich kas w Polsce, które będą miały obowiązek zrzeszania się w niej. Na walnym zgromadzeniu jedna kasa miałaby mieć 1 głos. Kasa krajowa pełniłaby jedynie funkcje usługowe dla SKOK i pośredniczyła w rozliczaniu pomiędzy Kasami i miała możliwość zaciągnięcia kredytu w NBP.

Ustawa, której projekt przygotowali posłowie PO, znalazła poparcie rządu. Według rady ministrów wprowadzenie nadzoru państwowego na działalnością SKOK-ów i Kasy Krajowej jest sprawą priorytetową. Rząd argumentuje, że w ciągu ostatnich lat SKOK-i bardzo dynamicznie się rozwijają, a ich działalność przypomina działalność banków. Rząd zauważa, że największe SKOK-i są większe niż niektóre banki spółdzielcze czy komercyjne. W 2008 r. SKOK-i udzieliły blisko 7 mld zł pożyczek, a przyjęte przez nie depozyty osiągnęły wartość 8,6 mld zł. Oszczędności w SKOK-ach zdeponowało ponad 1,8 mln Polaków.