Czy wierzyciel jednego ze wspólników ma prawo zaskarżyć uchwałę wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?
dr hab. KATARZYNA BILEWSKA
adwokat Of Counsel w Kancelarii Salans
Katalog osób posiadających legitymację do zaskarżenia uchwały wspólników określa art. 250 i 252 par. 1 kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). W oparciu o te przepisy prawo do wniesienia powództwa o stwierdzenie nieważności lub uchylenie uchwały przysługuje zarządowi, radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz poszczególnym jej członkom, a nadto wspólnikom, po spełnieniu określonych warunków (art. 250 pkt 2–5 k.s.h.). Wierzyciel wspólnika nie znajduje się w gronie osób uprawnionych do zaskarżenia uchwały na podstawie k.s.h. Nieco odmienna jest sytuacja wierzyciela wspólnika, który uzyskał egzekucyjne zajęcie udziałów wspólnika w spółce z o.o. Udziały w spółce z o.o. są niewątpliwie prawami majątkowymi podlegającymi egzekucji. Przepisy kodeksu spółek handlowych nie wskazują, jakie są skutki zajęcia przez wierzyciela udziałów w spółce z o.o. dla wykonywania przez wspólnika praw z tych udziałów. Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.) stanowi natomiast, że wierzyciel może wykonywać wszelkie uprawnienia majątkowe wspólnika wynikające z zajętych udziałów, o ile są one niezbędne do zaspokojenia. Zatem jest on np. uprawniony do pobrania należnej wspólnikowi dywidendy w zakresie koniecznym do zaspokojenia. Ponadto na mocy k.p.c. może też podejmować działania niezbędne do zachowania swojego prawa, a więc szeroko rozumiane czynności zachowawcze. Na tej podstawie Sąd Najwyższy w wyroku z 30 stycznia 2009 r., sygn. akt II CSK 355/08 uznał, że wierzyciel wspólnika może, wykonując działania zmierzające do zachowania swojego prawa, zaskarżyć uchwałę wspólników, która zmniejsza jego szanse na zaspokojenie się z udziału w spółce. Jeżeli więc wspólnicy podejmą np. uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego skutkującą „rozwodnieniem” udziału wspólnika w spółce, a przez to zmniejszeniem wpływu na spółkę i obniżeniem wartości zajętego pakietu udziałów, to uchwała taka niewątpliwie wpłynie na sytuację wierzyciela i możliwość jego zaspokojenia. Czynność zaskarżenia uchwały będzie zatem w tym przypadku zmierzać do zachowania prawa.
Należy dodać, że za czynności zachowawcze nie uważa się natomiast samego uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników i wykonywania prawa głosu, uznając, że wykonywanie tych praw korporacyjnych przez wierzyciela stanowiłoby zbyt daleką ingerencję w funkcjonowanie spółki i mogłoby godzić w interesy wspólników (uchwała SN z 14 września 2005 r., sygn. akt III CZP 57/05).