Na tle wielkich gospodarek Unii Francja prezentuje się nieźle, ale i tak jej PKB w tym roku spadnie najbardziej od 60 lat.
W I kwartale gospodarka francuska skurczyła się o 3,2 proc. w zestawieniu z tym samym okresem roku poprzedniego. Był to najgłębszy spadek PKB od 1948 roku.
W skali kwartalnej spadek był mniejszy (1,2 proc.), ale i tak równie złych wyników nie notowano w tym kraju od ponad 30 lat.

Mniejszy spadek koniunktury

Mimo trwającej od roku recesji gospodarczej we Francji (według skorygowanych ostatnio danych za II, III i IV kwartał 2008 roku spadek PKB w tych okresach wyniósł odpowiednio 0,4 proc., 0,2 proc. i 1,5 proc.), koniunktura w tym kraju jest lepsza niż w innych dużych krajach Unii Europejskiej i średnio w całej UE. W I kwartale 2009 r. PKB krajów strefy euro obniżył się o 2,5 proc., a w Niemczech – nawet o 3,8 proc.
Lepszą kondycję francuskiej gospodarki – w porównaniu z większością innych państw UE – potwierdzają również wstępne dane za II kwartał tego roku. Według Banku Francji PKB obniżył się w tym czasie 0,4 proc., licząc kwartał do kwartału. Nie zmienia to jednak w zasadniczy sposób prognoz na cały 2009 rok. Przewiduje się bowiem, że francuska gospodarka zmniejszy się o 3–3,5 proc., a więc najbardziej od 60 lat. Niewielkiego wzrostu PKB można oczekiwać dopiero w roku przyszłym.
Relatywnie lepszy stan francuskiej gospodarki niż krajów sąsiednich (zwłaszcza Niemiec i Wielkiej Brytanii) to przede wszystkim efekt mniejszej zależności od eksportu oraz wciąż stosunkowo wysokich wydatków na konsumpcję prywatną. Jest to jedyny czynnik popytowy, który podtrzymuje gospodarkę, gdyż zarówno nakłady inwestycyjne, jak i eksport czy stan zapasów stale się zmniejszają, prowadząc do ograniczania produkcji. Wydatki konsumpcyjne rosną w tempie 0,2–0,3 proc. kwartalnie m.in. dzięki niskiej inflacji oraz redukcji obciążeń podatkowych.
Do niedawna dość dobrze z kryzysem radziły sobie również francuskie banki, ale powiększająca się ostatnio fala bankructw przedsiębiorstw powoduje pogarszanie stanu ich bilansów. W niedalekiej przyszłości może to doprowadzić do jeszcze większego zaostrzenia warunków udzielania kredytów.

Rządowe plany

Pewną rolę w przeciwdziałaniu silniejszemu spadkowi PKB zapewne odegrało również przyjęcie przez rząd już w grudniu planu ożywienia gospodarczego. Koszty wprowadzenia jego w życie ocenia się na 26 mld euro, co stanowi ok. 1,3 proc. PKB Francji. Największą część funduszy przeznaczono na inwestycje w infrastrukturę, utrzymanie miejsc pracy, edukację oraz wsparcie dla inwestujących małych i średnich firm, pomoc dla sektorów najbardziej dotkniętych kryzysem oraz dla gospodarstw domowych o najniższych dochodach.
Niezależnie od efektów, jakie już dał lub da w przyszłości wspomniany plan ożywienia gospodarczego, premier François Fillon wykluczył opracowania nowego planu stymulowania gospodarki – w obecnych warunkach możliwości udzielania przez państwo dalszej pomocy są bardzo ograniczone.
Francja ma bardzo rozbudowany i kosztowny system opieki socjalnej, powodujący ciągły wzrost deficytu budżetowego. Różnica między wydatkami a wpływami budżetowymi powiększyła się w ostatnim okresie dodatkowo wskutek spadku dochodów budżetu z podatków. Według szacunków EIU deficyt budżetowy już w 2008 roku wyniósł 3,4 proc. PKB, a więc przekroczył górny limit zapisany w Pakcie Stabilizacji i Rozwoju jako jedno z kryterium przynależności danego kraju do strefy euro. EIU przewiduje jednak, że wskutek niższych wpływów z podatków oraz braku wystarczającej kontroli nad wydatkami deficyt ten w 2010 roku może dojść aż do 9 proc. PKB. Co najmniej równie ważnym zadaniem, jak stymulowanie gospodarki, może okazać się uzdrowienie finansów publicznych, przeprowadzenie skutecznej reformy emerytalnej, państwowych ubezpieczeń zdrowotnych itp.
3,5 tys. polskich firm działało we Francji na koniec 2008 roku
VADEMECUM INWESTORA
Główne podatki
Progresywny podatek od osób fizycznych (impôt sur le revenu). Istnieje pięć stawek:
● 0 proc. – przy rocznych dochodach do 5825 euro,
● 5,5 proc. – od części dochodu w przedziale 5825–11 673 euro,
● 14 proc. – od części dochodu w przedziale 11 673–25 926 euro,
● 30 proc. – od części dochodu w przedziale 25 926–69 505 euro,
● 40 proc. – od części dochodu powyżej 69 505 euro.
Podstawowa stawka CIT wynosi 33,33 proc. Mniejsze spółki, w których osoby fizyczne mają pośrednio lub bezpośrednio przynajmniej 75 proc. udziałów i które osiągają roczne obroty mniejsze niż 7630 tys. euro, płacą CIT według stawki obniżonej 15 proc. od dochodów poniżej 38 120 euro oraz 33,33 proc. – od dochodów powyżej tej kwoty.
Podstawowa stawka VAT wynosi 19,6 proc. Ponadto występują stawki obniżone w wysokości 5,5 proc. (na większość artykułów żywnościowych, produktów rolnych, lekarstw nierefundowanych, książki i czasopisma, przejazdy środkami transportu drogowego) i 2,1 proc. (stosuje się do lekarstw refundowanych, niektórych przedstawień, niektórych periodyków). Od rybołówstwa morskiego, dzieł przekazywanych na cel społeczny lub filantropijny, usług medycznych i edukacyjnych, wynajmu budynków nie nalicza się VAT. Pracodawcy, którzy nie płacą VAT, obciążeni są podatkiem od wynagrodzeń (taxe sur les salaires). Jego stawki mieszczą się w granicach 4,25–13,6 proc. wynagrodzeń pracowników.
Rejestracja firmy
Tworzenie spółki we Francji należy rozpocząć od znalezienia dla niej siedziby. Następnie sporządzić i podpisać umowę spółki, która musi precyzować: formę prawną, czas, na jaki spółka została utworzona, nazwę, siedzibę, przedmiot działalności oraz wysokość kapitału zakładowego. Na ogół statut nie musi być potwierdzony notarialnie. Aby zarejestrować spółkę, należy przygotować dokumentację, czyli m.in.: statut i regulamin wewnętrzny spółki, świadectwa o niekaralności osób zarządzających spółką, umowę najmu lub kupna lokalu, zaświadczenie o pokryciu kapitału zakładowego, informacje dotyczące zarządcy lub prezesa. Dokumenty składa się w Centrum Formalności Przedsiębiorstw. Po załatwieniu formalności związanych z rejestracją. Centrum wydaje wyciąg K-bis potwierdzający rejestrację spółki. Wyciąg ten służy jako dowód istnienia spółki i pozwala na rozpoczęcie działalności.
Formy prawne firm
● spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Société a` Responsabilité Limitée – SARL). Na ogół ma 2–100 udziałowców, może jednak również występować w formie jednoosobowej (Entreprise Unipersonnelle a` Responsabilité Limitée – EURL).
Do zawiązania SARL konieczne jest sporządzenie na piśmie umowy spółki, zarejestrowanie i opublikowanie w wybranej prasie mającej uprawnienia do publikacji ogłoszeń prawnych, ogłoszenia o założeniu firmy. Nie ma ustawowego minimum kapitału zakładowego SARL (tylko w przypadku EURL wynosi on 7,5 tys. euro). Jego wysokość określa umowa spółki. W momencie rejestracji wymagane jest pokrycie 20 proc. wkładów pieniężnych. Pozostała kwota powinna zostać wniesiona w ciągu pięciu lat od daty zarejestrowania. Wkłady niepieniężne muszą być pokryte w całości w chwili zarejestrowania spółki.
● spółka akcyjna (Société Anonyme – SA). Podobnie jak w przypadku SARL niezbędne jest sporządzenie umowy spółki, zarejestrowanie i opublikowanie w prasie odpowiedniego ogłoszenia. Minimalny kapitał zakładowy określono na 37 tys. euro.
● spółka akcyjna uproszczona (Société par Actions Simplifiée – SAS). Do jej zawiązania konieczna jest umowa spółki sporządzona na piśmie, dokonanie rejestracji oraz opublikowanie ogłoszenia. Minimalny kapitał zakładowy to 37 tys. euro. Minimalna liczba akcjonariuszy – 1.
● spółka jawna (Société en Nom Collectif – SNC). Wspólnikami (minimum dwóch) mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne.
Terminy płatności
Przeciętny uzgadniany w kontraktach handlowych termin płatności w 2009 roku wynosi 45 dni. Opóźnienia w płatnościach średnio wynoszą 18 dni. Ryzyko poniesienia strat w wyniku niezapłacenia przez kontrahentów należności wzrosło do 2,1 proc. całkowitych obrotów.
Rozstrzyganie sporów
Trwa we Francji krócej niż przeciętnie w krajach OECD (330 dni), wymaga przeprowadzenia 30 procedur, a koszt stanowi średnio 17,4 proc. wartości zadłużenia.