Organ egzekucyjny musi zwrócić pobrane koszty, jeżeli okaże się, że wszczęcie i prowadzenie egzekucji było niezgodne z prawem.
Nieuiszczenie w terminie należności publicznych spowoduje, że zostaną one wyegzekwowane przymusowo. Dłużnik, który nie zapłacił podatku czy składek ZUS, musi liczyć się z tym, że wierzyciel wystawi tytuły wykonawcze. A organy egzekucyjne na ich podstawie będą prowadzić postępowanie w celu wyegzekwowania długu.
Niestety, wszczęcie egzekucji wiąże się z dodatkowymi kosztami. Organ egzekucyjny w egzekucji należności pieniężnych pobiera za swoje czynności opłaty. Koszty egzekucyjne, na które składają się też m.in. wydatki organu, obciążają dłużnika.
Jeżeli jednak po pobraniu od zobowiązanego należności z tytułu kosztów egzekucyjnych okaże się, że wszczęcie i prowadzenie egzekucji było niezgodne z prawem, organ musi zwrócić pobraną sumę. W takiej sytuacji koszty egzekucyjne zwraca się wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia ich pobrania. W przypadku gdy bezprawne wszczęcie egzekucji spowodował wierzyciel, zostanie on co do zasady obciążony kosztami. Zasadniczo wierzyciel pokrywa też koszty egzekucyjne, jeżeli nie mogą być one ściągnięte od zobowiązanego.
Ponadto organ egzekucyjny może przypadające mu koszty egzekucyjne umorzyć w całości lub w części. Przede wszystkim koszty mogą być umorzone, jeżeli stwierdzono nieściągalność dochodzonego obowiązku. Zobowiązany może też wykazać, że nie jest w stanie ponieść kosztów egzekucyjnych bez znacznego uszczerbku dla swojej sytuacji finansowej. Dodatkowo, w odniesieniu do tych sytuacji, gdy koszty dotyczą należności pieniężnych, umorzenie jest możliwe, jeśli obciążenie nimi wierzyciela byłoby gospodarczo nieuzasadnione.
Również w przypadku, gdy przemawia za tym ważny interes publiczny oraz gdy ściągnięcie tylko kosztów egzekucyjnych spowodowałoby niewspółmierne wydatki egzekucyjne, organ może umorzyć koszty postępowania.
Podstawa prawna
● Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.).