Inwestorzy z państw spoza Unii Europejskiej będą mogli przejmować kontrolę nad infrastrukturą energetyczną we Wspólnocie, tylko pod warunkiem że będą przestrzegali reguł obowiązujących unijne firmy w zakresie rozdziału produkcji i dystrybucji od przesyłu energii.
Podmioty zintegrowane pionowo, funkcjonujące w chwili obecnej na rynku Unii Europejskiej, będą zobowiązane do sprzedaży aktywów przesyłowych, albo alternatywnie, do oddania ich niezależnemu operatorowi sieci, lub też do ich prawnego i funkcjonalnego wyodrębnienia poprzez stworzenie gwarancji szerokiej niezależności dla zarządu i rady nadzorczej, także w aspekcie nowych inwestycji.

Wymagania dla inwestorów

Zgodnie z przyjętym przez Parlament Europejski tzw. trzecim pakietem energetycznym, zmieniającym m.in. Dyrektywę 2003/55/WE, dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego oraz Dyrektywę 2003/54/WE, dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, kraje członkowskie Unii Europejskiej będą mogły wymagać od firm inwestujących w ich energetyczne sieci przesyłowe, by respektowały te same zasady, które obowiązują ich rodzime firmy.
Zgodnie z przyjętymi regulacjami, zgodę na inwestycje w infrastrukturę przesyłową, mając na uwadze swobodę konkurencji, i bezpieczeństwo energetyczne, będą wydawać każdorazowo krajowe urzędy regulacyjne. Komisja Europejska będzie sprawowała nadzór, czy w całym procesie inwestycyjnym przestrzegane jest prawo unijne i zasada równego traktowania inwestorów.
Inwestorzy z państw trzecich, identycznie jak podmioty z krajów Wspólnoty, chcący bezpośrednio lub pośrednio inwestować w infrastrukturę przesyłową na terenie Unii Europejskiej, nie będą mogli sprawować bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad podmiotami wytwarzającymi lub dostarczającymi (sprzedającymi) energię. Analogiczne wymogi dotyczyć będą podmiotów wytwarzających lub dostarczających (sprzedających) energię, które nie będą mogły sprawować bezpośredniej lub pośredniej kontroli lub też wykonywać jakichkolwiek praw w stosunku do operatora systemu przesyłowego lub samej sieci przesyłowej.



Kadry i aktywa

Podmiot z państwa trzeciego, który będzie pełnił funkcję operatora systemu przesyłowego lub będzie właścicielem sieci przesyłowych, nie będzie uprawniony do wyznaczania członków zarządu, rady nadzorczej lub innych organów podmiotu, nad którym bezpośrednio lub pośrednio sprawuje kontrolę, a który to podmiot wytwarza lub dystrybuuje (sprzedaje) energię. Nowe przepisy przewidują również, że osoby pełniące funkcje w organach podmiotów wytwarzających lub sprzedających energię nie będą mogły jednocześnie pełnić funkcji reprezentacyjnych w podmiotach będących operatorem systemu przesyłowego lub właścicielem sieci przesyłowej.
Zintegrowane pionowo podmioty z państw trzecich, obecnie posiadające aktywa przesyłowe na terenie Wspólnoty, w żadnych okolicznościach nie będą mogły zwolnić się z obowiązku dotyczącego rozdziału przesyłu od produkcji i sprzedaży energii. Będą one zobowiązane do sprzedaży całości aktywów przesyłowych albo alternatywnie, do oddania ich niezależnemu operatorowi sieci lub też do wyodrębnienia prawnego i funkcjonalnego dzięki stworzeniu gwarancji odnośnie do niezależności dla zarządu i rady nadzorczej, także w aspekcie nowych inwestycji.
Podmioty zajmujące się w jakimkolwiek zakresie produkcją lub dystrybucją (sprzedażą) energii nie będą mogły przejmować na terenie Wspólnoty jakichkolwiek wydzielonych prawnie i organizacyjnie operatorów systemów przesyłowych.

Procedura certyfikacji

Zgodnie z przyjętymi przepisami, w przypadku wniosku o certyfikację operatora systemu przesyłowego pochodzącego z któregoś z państw trzecich krajowy regulator zobowiązany będzie przekazać Komisji pełne informacje w tym zakresie. Niezwłocznej notyfikacji do Komisji będzie wymagała również sytuacja, kiedy podmiot z państwa trzeciego będzie zamierzał przejąć kontrolę nad systemem przesyłowym umiejscowionym na terenie Wspólnoty lub nad operatorem takiego systemu.
Po implementacji nowych przepisów do polskiego systemu prawa krajowy regulator zobowiązany będzie do przygotowania projektu decyzji w sprawie certyfikacji podmiotu z kraju trzeciego w terminie czterech miesięcy od daty wpłynięcia wniosku. Będzie on miał prawo odmówić certyfikacji w przypadku, kiedy podmiot nie będzie spełniał wymogów dotyczących rozdziału przesyłu od produkcji i sprzedaży, jak również w sytuacji kiedy organ stwierdzi, iż certyfikacja może spowodować zagrożenia ciągłości dostaw energii dla danego państwa lub dla całej Wspólnoty. Podejmując decyzję w tym zakresie, krajowy regulator lub inny wyznaczony w tym celu organ powinien wziąć pod uwagę ewentualne zobowiązania kontraktowe Wspólnoty względem danego kraju, międzynarodowe zobowiązania danego państwa względem kraju lub krajów trzecich, jak również inne szczególne okoliczności, mające znaczenie w danej sprawie.