Kilka nowych bloków energetycznych, nowa siedziba operatora systemu przesyłowego, most energetyczny Polska - Litwa, wymiana gołych przewodów na izolowane, rozbudowa sieci średniego napięcia - m.in. takie projekty są przygotowywane i realizowane w Polsce.

BOT Elektrownia Bełchatów - blok o mocy 850 MW
Choć proces inwestycyjny w Elektrowni Bełchatów rozpoczął się ponad 11 lat temu, to na uruchomienie nowego bloku energetycznego przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Wykonawcę projektu - konsorcjum firm Alstom - wybrano w 2002 roku, a umowę na realizację pod klucz bloku o mocy 850 MW podpisano w 2004 roku. Rok później zatwierdzony został projekt budowlany i uzyskano pozwolenie na budowę. Do załatwienia pozostała wyłącznie kwestia finansowania budowy i to się udało pod koniec 2006 roku. 45 proc. kosztów BOT Elektrownia Bełchatów pokrywa ze środków własnych, a na resztę uzyskała kredyty z konsorcjum utworzonego przez ING Bank N.V., ING Bank Śląski, Citibank International PLC, Bank Handlowy w Warszawie oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Wartość inwestycji wynosi ok. 830 mln euro. Nowy blok ma być oddany do użytku za cztery lata. Wraz z budową bloku 850 MW dla BOT Elektrowni Bełchatów prowadzona jest inwestycja wyprowadzenia z niego mocy do rozdzielni systemowej w Trębaczewie. Realizację przyłączenia do systemu prowadzi konsorcjum, którego liderem jest Zakład Wykonawstwa Sieci Elektrycznych-Rzeszów. BOT Elektrownia Bełchatów planuje zmodernizować do 2013 roku dziesięć obecnie wykorzystywanych bloków energetycznych.
Elektrownia Łagisza - blok o mocy 460 MW
W pierwszej połowie 2009 roku energia z nowego bloku o mocy 460 MW w Elektrowni Łagisza (należącej do Południowego Koncernu Energetycznego - PKE) trafi do krajowego systemu elektroenergetycznego. Budowa rozpoczęła się w styczniu 2006 r. Wartość inwestycji szacowana jest na ok. 500 mln euro i zostanie sfinansowana ze środków własnych spółki, z funduszy ekologicznych oraz ze środków pochodzących z emisji obligacji. Blok w Elektrowni Łagisza będzie spalał rocznie około 1,2 mln ton węgla, a także muł i biomasę. Budowa pochłonie prawie 2 mld złotych. Energia elektryczna produkowana w nowym bloku Elektrowni Łagisza wyprowadzona zostanie poprzez nową rozdzielnię z transformatorem blokowym 570 MW i wprowadzona do systemu przesyłowego poprzez linię 400 kV Łagisza - Rokitnica/Tucznawa. Choć za wyprowadzenie mocy z nowej jednostki powstającej w Południowym Koncernie Energetycznym odpowiedzialne są Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), jednak PKE podjął się roli inwestora budowy (w imieniu PSE) sieci przyłączeniowej do krajowego systemu elektroenergetycznego. Przy budowie linii 400 kV Łagisza - Rokitnica/Tucznawa funkcję zarządzającego projektem pełni Energoprojekt Kraków. Firma odpowiada m.in. za przygotowanie dokumentacji projektu budowlanego linii oraz wszelkie czynności związane z uzyskaniem pozwolenia na budowę. Budowa ma być przeprowadzona w 2008 roku. Łączna długość linii wyniesie ok. 8 km.
PKE przygotowuje się do odtwarzania mocy w elektrowniach Blachownia, Halemba i ZEC Bielsko-Biała. Do 2012 roku mają tam powstać nowe jednostki wytwórcze. PKE otrzymał 11 ofert od inwestorów zainteresowanych współudziałem w tych projektach. Do końca roku zapadną w tej kwestii wiążące decyzje. W najbliższych miesiącach PKE rozstrzygnie również o budowie i lokalizacji bloku 800-1000 MW. Łączne nakłady inwestycyjne na modernizację elektrowni i elektrociepłowni należących do PKE do 2020 roku wyniosą prawie 11 mld złotych. Do tego czasu ma do użytku ma być oddane kilka nowych bloków o łącznej mocy 2260 MW.
Elektrownia Pątnów II - blok o mocy 464 MW
31 grudnia 2007 r. do użytku ma być oddany nowy blok energetyczny o mocy 464 MW w Elektrowni Pątnów II, choć pierwsze prace związane z realizacją tego projektu zaczęły się 11 lat temu. Zgodnie z projektem roczny czas wykorzystania mocy zainstalowanej ma wynosić 6800 h, a roczna produkcja energii elektrycznej sięgać 3180 GWh. Nowy blok charakteryzuje się wysoką sprawnością energetyczną - 44,0 proc.
Łódzki Zakład Energetyczny - domknięcie ringu
W połowie lutego zarząd województwa łódzkiego przyjął listę projektów wytypowanych do wsparcia w ramach Indykatywnego Planu Inwestycyjnego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. Zdecydowano, że Łódzki Zakład Energetyczny (wchodzący obecnie w skład Polskiej Grupy Energetycznej) otrzyma 15,5 mln zł na domknięcie od zachodu (między Pabianicami a Zgierzem) tzw. łódzkiego ringu energetycznego 110 kV. Wartość całego projektu szacowana jest na 31 mln zł. Realizacja projektu potrwa do 2012 roku.
PSE - siedziba operatora systemu przesyłowego
W 2004 roku przyjęto projekt oraz rozstrzygnięto przetarg na wybór wykonawcy nowoczesnej siedziby dla operatora systemu przesyłowego, Polskich Sieci Elektroenergetycznych i niektórych spółek z Grupy Kapitałowej PSE oraz Towarowej Giełdy Energii. Realizacja tej inwestycji (w Bielawie obok Warszawy) miała zapewnić niezawodną pracę centrum zarządzania krajowym systemem elektroenergetycznym. Kłopot w tym, że w międzyczasie operator systemu przesyłowego został wydzielony z PSE (na razie bez majątku), PSE zostały włączone do Polskiej Grupy Energetycznej, której siedziba ma się znajdować... w Lublinie.
Budowa miała się zakończyć w styczniu. Do dziś siedziba PSE-Operator mieści się w centrum Warszawy.
PGE - most energetyczny
Ze strony Polski w projekt ma być zaangażowana Polska Grupa Energetyczna (PGE), a Litwę ma reprezentować firma Lietuvos Energija. Inwestycję zrealizuje powołana przez nie spółka, której kapitał zostanie pokryty przez udziałowców. Projekt zakłada budowę dwutorowej linii 400 kV o mocy 1000 MW łączącej Ełk i litewską miejscowość Olita (Alytus). Tam zostanie zbudowana wstawka prądu stałego (back-to-back converter, 2x500 MW) i dalszy odcinek linii 330 kV do miejscowości Kruonis. Do tego, by most mógł być wykorzystywany, niezbędna jest rozbudowa systemu elektroenergetycznego w północno-wschodniej Polsce. Projekt zakłada budowę jednotorowych linii 400 kV Narew - Ełk i Ełk - Mątki. Według Lietuvos Energija na budowę połączenia Polska - Litwa trzeba przeznaczyć 304 mln euro. Według PGE samo połączenie ma kosztować około 160 mln euro, natomiast na dodatkowe inwestycje w Polsce, które pozwolą na wykorzystanie tego mostu, potrzeba znacznie więcej - ponad 400 mln euro. Połączenie Polska - Litwa zostało wpisane do listy projektów mających znaczenie dla Europy (projects of European interest) w Decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1364/2006 z 6 września 2006 r. Projekt budowy mostu został przewidziany w Priorytecie XI Bezpieczeństwo energetyczne w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Połączenie Polska - Litwa jest również elementem tzw. Pierścienia Bałtyckiego i zostało uznane za priorytetowy projekt UE w ramach transeuropejskich sieci energetycznych (TEN-E).
VDP - modernizacja linii napowietrznych
Program modernizacji i wymiany najbardziej awaryjnych i wyeksploatowanych linii napowietrznych średnich napięć i niskich napięć rozpoczął się w Vattenfall Distribution Poland (d. Górnośląskim Zakładzie Elektroenergetycznym) w 2006 roku. Do roku 2013 przewiduje modernizację gołych linii napowietrznych średniego napięcia o łącznej długości ok. 440 km (tj. 14 proc. linii napowietrznych w VDP). Projekt dotyczy głównie obszarów leśnych. Mimo iż takie rozwiązania są droższe od tradycyjnych gołych przewodów, to uzyskuje się korzystne efekty finansowe dzięki mniejszej liczbie awarii oraz zmniejszeniu kosztów usuwania drzew z terenów wzdłuż linii napowietrznych. Wartość inwestycji Vattenfall Distribution Poland w napowietrzne kable i przewody w latach 2007-2010 ma wynieść ok. 70 mln zł.
RWE Stoen - modernizacja warszawskiej sieci
W 2008 roku planowane jest zakończenie budowy linii kablowej 110 kV relacji RPZ Sielce-RPZ Powiśle. Dzięki temu powstanie bezpośrednie połączenie RPZ Powiśle z EC Siekierki (stacja RPZ Sielce zasilana jest z EC Siekierki), co wydatnie poprawi bilans energetyczny i przepływy mocy na obszarze śródmieścia Warszawy. Z kolei budowa nowej linii kablowej 110 kV Koło-Bemowo (zakończenie planowane na przełomie 2007 i 2008 roku) pozwoli na tzw. drugostronne zasilenie stacji Bemowo i poprawę pewności zasilania stacji RPZ Jelonki, RPZ Koło i Zakłady Mechaniczne Wola. W 2008 roku RWE Stoen planuje rozpoczęcie modernizacji ciągu liniowego 110 kV Mory-Ochota Południowa. Zwiększona zostanie przepustowość linii, wymienione zostaną najstarsze, zużyte technicznie słupy, profil linii zostanie dostosowany do aktualnej zabudowy, przeprowadzona zostanie także likwidacja przestarzałych izolatorów VKLS i VKLF. W ramach modernizacji wybudowany zostanie także odcinek linii kablowej zasilającej stację Wiktoryn (budowę tej stacji planowany jest na 2010 r.). Modernizacja zostanie zakończona w 2010 roku.
Energa - sieć dystrybucyjna i odnawialne źródła energii
W ostatnich dwóch latach Energa przeznaczyła na inwestycje ponad 1 mld zł, zaś w 2007 roku - blisko 600 mln zł, z czego około 40 proc. na infrastrukturę umożliwiającą przyłączanie nowych odbiorców. Firma chce skupić się m.in. na rozwoju wytwarzania w odnawialnych źródłach energii oraz z wykorzystaniem technologii przyjaznych środowisku.
- Zamierzamy zwiększyć swoje zaangażowanie w energetykę wodną i wiatrową. Przymierzamy się m.in. do realizacji projektu farmy wiatrowej w okolicach Elbląga, gdzie Energa ma około tysiąca hektarów gruntu. Obecnie jesteśmy na etapie analiz, która mają rozstrzygnąć, czy będzie to w całości nasza własna inwestycja czy partycypacja w projekcie poprzez wniesienie aportem gruntu - mówi Barbara Klimiuk, prezes Energi.
Analizowana jest też możliwości wybudowania elektrowni wiatrowej o mocy 20-50 MW w okolicach Ostrołęki. Z kolei Elektrociepłownia Elbląg (należąca do Grupy Energa), rozpocznie prace przy budowie bloku na biomasę. Inwestycja szacowana jest na ponad 100 mln zł. Środki przeznaczone na ten cel pochodzić mają m.in. z Unii Europejskiej. Energa chce też inwestować w sektor dystrybucji ciepła. Podpisany pod koniec października 2007 r. list intencyjny zakłada współpracę obejmującą rozwój ciepłownictwa na terenie Ostrołęki, a w perspektywie udział inwestycyjny Energi w Ostrołęckim Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej.
Opracował Krzysztof Golachowski
Projekt łódzkiego zakładu energetycznego / DGP
Koszty budowy mostu energetycznego Polska-Litwa / DGP