Czy zawsze badanie wyceny aportu przez biegłego rewidenta jest obowiązkowe?
Wnosząc wkład niepieniężny do spółki akcyjnej, należy liczyć się z obowiązkiem poddania wyceny aportu badaniu biegłego rewidenta. Zarząd spółki (albo jej założyciele - gdy spółka jest zawiązywana) zobowiązany jest sporządzić pisemne sprawozdanie, określające m.in. przedmiot wkładów niepieniężnych, liczbę i rodzaj wydawanych w zamian za nie akcji oraz zastosowaną metodę wyceny (art. 311 kodeks spółek handlowych). Sprawozdanie to podlega badaniu biegłego rewidenta wyznaczonego przez sąd rejestrowy w zakresie jego prawdziwości i rzetelności. Biegły bada też, czy wartość wkładów niepieniężnych odpowiada co najmniej wartości nominalnej obejmowanych za nie akcji bądź cenie emisyjnej akcji.
Rygory te są wynikiem implementacji przepisów unijnej Dyrektywy nr 77/91/EWG (tzw. II Dyrektywa kapitałowa). Ich wprowadzenie było motywowane chęcią wzmocnienia instytucji kapitału zakładowego, a tym samym ochrony wierzycieli spółki przed niewypłacalnością. Jednak obowiązek zweryfikowania wyceny wkładów przez rewidenta często okazuje się wymogiem uciążliwym i zbędnym. Bywa tak, iż przepisy nakazują badanie wartości wkładu niepieniężnego, którego wartość została niedawno ustalona lub która jest oczywista. W efekcie, omawiane rozwiązania były krytykowane. Wynikiem krytyki było wydanie 6 października 2006 r. Dyrektywy 2006/68/WE, która pozwala na zliberalizowanie, przez państwa członkowskie, zasad wyceny wkładów niepieniężnych w spółkach akcyjnych. Zgodnie z Dyrektywą 2006/68/WE kraje UE mogą wprowadzić zwolnienie z obowiązku badania sprawozdania przez biegłego rewidenta w sytuacji, gdy istnieje wyraźny punkt odniesienia dla ustalenia wartości aportów. W takich przypadkach istnieje niewielkie ryzyko przeszacowania wartości wkładu ze szkodą dla pozostałych akcjonariuszy i wierzycieli. Projekt nowelizacji k.s.h., implementującej zmiany wynikające z Dyrektywy 2006/68/WE, jest w Sejmie. Można zakładać, iż w najbliższym czasie procedura wyceny aportów ulegnie uproszczeniu. Twórcy projektu zakładają możliwość odstąpienia od badania przez biegłego tych wkładów niepieniężnych, których przedmiotem są zbywalne papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego, inne aktywa, jeżeli podlegały wycenie biegłego rewidenta w okresie ostatnich 6 miesięcy oraz takie aktywa, których wartość godziwa znalazła odzwierciedlenie w sprawozdaniu finansowym za poprzedni rok obrotowy, zbadanym przez rewidenta. Pomimo tych zwolnień badanie wyceny aportu będzie obowiązkowe, w pewnych sytuacjach, w których ze względu na nowe lub nadzwyczajne okoliczności wartość godziwa wkładu mogłaby ulec zmianie.