Jestem wspólnikiem spółki jawnej. Chciałbym pomniejszyć swój udział kapitałowy. Czy pozostali uczestnicy podmiotu muszą wyrazić na to zgodę? Umowa spółki milczy na ten temat.
W świetle art. 3 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) przez umowę spółki osobowej, a więc m.in. jawnej (dalej: sp.j.), jej uczestnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu – przede wszystkim przez wniesienie wkładów, a nadto, jeżeli kontrakt podmiotu tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są równe. Przy czym mogą one polegać zarówno na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy bądź innych praw, jak i na dokonywaniu innych świadczeń na rzecz spółki. W przypadku zaś zawarcia bądź zmiany umowy spółki – przy wykorzystaniu wzorca umowy – wkład uczestnika podmiotu może być wyłącznie pieniężny.
Udział kapitałowy jako wartość rzeczywiście wniesionego wkładu może być zarówno podwyższany, jak i zmniejszany. Zgodnie z art. 50 par. 2 cytowanej ustawy osoba wchodząca w skład spółki jawnej „nie jest uprawniona ani zobowiązana do podwyższenia umówionego wkładu”. Przy czym jego podwyższenie wiąże się z rzeczywistym wniesieniem wyższego wkładu, w rezultacie podwyższeniem wkładu umówionego, albo też wniesieniem dalszego wkładu w ramach dotychczasowego wkładu umówionego. Dopuszczalna jest jednak umowna modyfikacja owej ustawowej zasady. Podobnie jak reguły, że zmniejszenie udziału kapitałowego (generalnie, gdy umowa sp.j. nie stanowi inaczej) odnoszącego się do wartości rzeczywiście wniesionego wkładu wymaga woli wspólnika, która zostanie zaakceptowana przez pozostałych uczestników podmiotu. Przepis art. 54 par. 1 k.s.h., który stanowi, że zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników, ma bowiem charakter dyspozytywny, co oznacza, że jeżeli wspólnicy zawrą w kontrakcie spółki zapis, na podstawie którego przewidziana będzie ewentualność zmniejszenia udziału kapitałowego bez ich akceptacji, będzie to mogło nastąpić nawet jednostronnie.
Z uwagi zatem na fakt, iż kontrakt spółki nie normuje tej kwestii, czytelnik zobligowany jest uzyskać zgodę pozostałych wspólników na zmniejszenie swojego udziału kapitałowego
Podstawa prawna:
Art. 3, art. 4 par. 1 pkt 1, art. 37 par. 1, art. 48, art. 50, art. 54 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.).