Akcjonariuszowi spółki przysługują określone uprawnienia. Zdarza się jednak, że spółka wystawia akcjonariuszom dokumenty (akcje), które mają formalne wady. Jakie zatem warunki powinna spełniać akcja, żeby jej posiadacz mógł korzystać z uprawnień?
Dr Marcin Borkowski, radca prawny w GWW:
Wystawienie akcji dla konkretnej osoby równoznaczne jest ze stwierdzeniem jej uczestnictwa w spółce. Zwrócono na to uwagę w wyroku Sądu Najwyższego wydanego 8 września 2017 r. (sygn. akt II CSK 853/16). Jednocześnie podkreślono, że dokumenty niespełniające wymagań formalnych nie będą akcjami w znaczeniu nadawanym papierom wartościowym. Przepisy bowiem wymagają, aby dokument akcji był sporządzony na piśmie i zawierał określone dane. W jego treści powinny znaleźć się m.in. informacje na temat spółki, wartości papierów czy też ograniczeń co do rozporządzania nimi. Natomiast określone uchybienia związane ze sposobem sporządzenia dokumentu akcji powodują jego nieważność.
W opinii Sądu Najwyższego (SN) akcjami nie będą również dokumenty stwierdzające prawa akcyjne, o ile nie zostaną one objęte przez osobę, dla której je wydano. SN wskazał jako przykład dokumenty, które nie wiążą się z nabyciem praw akcyjnych ze względu na brak skutecznej, potrzebnej do tego umowy. Powinna ona zostać zawarta między spółką a potencjalnym akcjonariuszem. Zdaniem SN wadliwe będą dokumenty akcji, które naruszają też inne wymagania. Jeżeli dokument dotyczący akcji zawiera wady, to akcjonariusz może żądać wydania przez spółkę takiego, który spełnia określone prawem wymogi. Jest to bardzo istotne, ponieważ akcjonariusz nie może wykonywać określonych uprawnień do czasu usunięcia braków poprzez wydanie mu prawidłowego dokumentu.
Niekiedy zdarza się, że akcjonariusz traci „władztwo” nad należącymi się mu akcjami. W takiej sytuacji może wystąpić ze stosownym powództwem. Jeżeli akcja nie jest wadliwa, to akcjonariuszowi przysługuje roszczenie wobec osoby władającej dokumentami akcji bez tytułu prawnego. Takie roszczenie windykacyjne wynika z prawa własności dokumentów akcji.