Od 13 marca małe i średnie firmy mogą się ubiegać o środki na uzyskanie ochrony. PARP na taką pomoc przekazuje 23 mln zł, jedna firma może liczyć na maksymalnie 400 tys. zł. Pod względem liczby patentów Polska jest krajem nieinnowacyjnym i zacofanym.
Od najbliższego piątku mali i średni przedsiębiorcy mogą ubiegać się o dofinansowanie ze środków unijnych na uzyskanie patentów lub innych form ochrony własności przemysłowej. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przeznaczyła na ten cel w tym roku ponad 23 mln zł. Na sfinansowanie patentu lub wzoru przemysłowego można zdobyć ze środków unijnych do 400 tys. zł. Jest to kwota wystarczająca, by przedsiębiorca mógł podołać ciężarowi finansowemu zdobycia patentu lub wzoru.
Czynnikiem, który wymusza zainteresowanie ochroną własności przemysłowej, są fundusze unijne. Aby zdobyć dotacje na wysokoinnowacyjne inwestycje czy też inwestycje związane z opracowaniem i wdrożeniem do produkcji wzoru przemysłowego, przedsiębiorcy muszą udokumentować posiadanie patentów czy wzorów przemysłowych. Jednak poza tym polskie przedsiębiorstwa niechętnie korzystają z instrumentów ochrony własności przemysłowej. W identycznym konkursie PARP w 2008 roku dotacje trafiły do zaledwie 25 firm. Głównym powodem są mała innowacyjność firm oraz brak tradycji korzystania z takich rozwiązań.
- Wykorzystanie ochrony własności przemysłowej w Polsce nie jest dobre. O ile duże firmy ubiegają się o patenty lub korzystają z ochrony wzorów lub znaków towarowych, to w przypadku mniejszych przedsiębiorstw sytuacja jest zła - uważa Adam Pawłowski, europejski rzecznik patentowy.
Pod względem stosowania instrumentów ochrony własności przemysłowej Polska osiąga podobne rezultaty jak Białoruś, Indie i małe państwa UE. Od dużych państw europejskich dzieli nas przepaść. Nie mówiąc już o dystansie, jak dzieli nas od takich potęg jak USA czy Japonia. W 2007 roku (to ostatnie dostępne dane) w Europejskim Urzędzie Patentowym (EPO) podmioty z Niemiec złożyły ponad 25 tys. wniosków, mała Belgia 1,9 tys., a Luksemburg 250 wniosków. Polska - 105.
Trzeba jednak podkreślić, że w ostatnich latach coraz więcej przedsiębiorstw jest zainteresowanych ochroną swojej własności przemysłowej.
- Odnotowujemy niewielki wzrost wynalazków zgłaszanych do ochrony - mówi Adam Taukert z Urzędy Patentowego.
Większe jest zainteresowanie informacjami o formach ochrony. Z danych Urzędu Patentowego wynika, że z roku na rok liczba zgłoszeń rośnie w tempie kilku, kilkunastu procent. W 2006 roku zgłoszono blisko 2,4 tys. wynalazków, rok później było ich 2,6 tys. (wzrost o 10 proc.). Olbrzymia w tym zasługa zagranicznych firm, które zainwestowały w Polsce, kupiły polskie spółki lub ulokowały tu centra badawczo-rozwojowe.
- Zagraniczne przedsiębiorstwa mają wypracowane procedury postępowania z innowacyjnością. Polskie firmy dopiero tego się uczą. Dodatkowo zagraniczne często zatrudniają specjalistów, którzy zajmują się wyłapywaniem z działów badawczych pomysłów, które warto objąć ochroną prawną - mówi Adam Pawłowski.
W badaniu przeprowadzonym na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości przedsiębiorcy wskazują na brak świadomości korzyści z ochrony własności przemysłowej. Wiąże się to m.in. z niską wiedzą menedżerów na temat możliwości i warunków dokonywania zgłoszeń patentowych (szczególnie międzynarodowych) czy też z brakiem współpracy między naukowcami i przedsiębiorcami. Przedsiębiorców zniechęca też długotrwałość procedur administracyjnych, koszty uzyskania i przedłużania ochrony i sądowe, związane z egzekucją praw. Ostatnia przeszkoda najbardziej uderza w mniejsze firmy, które nie dysponują takim kapitałem, by móc sobie pozwolić na prowadzenie długotrwałych sporów sądowych.
Polscy przedsiębiorcy mogą ubiegać się o patent europejski, który pozwoli im na rozciągnięcie ochrony wynalazków na 38 państw kontynentu.
- Jedną z barier ograniczającą dostęp do uzyskiwania patentów europejskich jest wysoki koszt procedury - mówi Adam Taukert.



Negatywnie na liczbę patentów wpływa też ograniczenie branż, które mogą starać się o patenty. Przykład: sektor informatyczno-telekomunikacyjny. Jak mówi Magdalena Grochala z Comarch - jednej z czołowych polskich spółek informatycznych - firma jest zainteresowana ochroną patentową w Polsce, ale krajowe prawo uniemożliwia zdobycie patentu na oprogramowanie.
- Myślimy o skorzystaniu z innych instrumentów - mówi.
W grę wchodzi patent europejski lub amerykański.
- Niektóre wynalazki z Polski uzyskują ochronę na innych kontynentach, w tym także w USA - mówi przedstawiciel Urzędu Patentowego.
Dodaje, że zdarza się także, że firmy amerykańskie kupują w Polsce patenty i zapewniają im stosowną ochronę na własnych rynkach.
UNIJNE DOTACJE NA UZYSKANIE PATENTU
W latach 2007-2013 w ramach funduszy unijnych na ochronę przedmiotów własności przemysłowej (wynalazków, wzorów użytkowych oraz wzorów przemysłowych) zostanie przeznaczone 35 mln euro. Środki te są dostępne w ramach Działania 5.4 w programie Innowacyjna Gospodarka. Można uzyskać refundację wydatków poniesionych na przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej oraz prowadzenie postępowań przed organami ochrony własności przemysłowej. Dotyczy to tylko ochrony, która będzie obowiązywała poza Polską. Nie ma możliwości uzyskania dofinansowania na polski patent lub wzór. Wysokość unijnych dotacji na ten cel waha się w zależności od wielkości przedsiębiorstwa oraz rodzaju projektu. W przypadku wsparcia na uzyskanie ochrony własności przemysłowej wysokość grantu waha się od 70 proc. (dla mikro i małych firm, jeśli wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy powstał w wyniku prowadzonych badań przemysłowych) do 35 proc. (dla średnich firm, jeśli wynalazek, wzór użytkowy lub wzór przemysłowy powstał w wyniku prowadzonych prac rozwojowych).



FORMY OCHRONY WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ
Patent
Prawo wyłączne udzielane na wynalazek przez właściwy organ (w Polsce przez Urząd Patentowy, w UE Europejski Urząd Patentowy). Treścią patentu jest prawo wyłącznego korzystania z wynalazku na określonym terytorium, przez czas i na warunkach określonych w krajowej ustawie patentowej lub konwencji międzynarodowej. Czas trwania wynosi 20 lat od daty dokonania zgłoszenia.
Patent Europejski
Europejska Konwencja Patentowa umożliwia uzyskanie ochrony patentowej w 38 krajach europejskich w wyniku dokonania jednego zgłoszenia. Ubiegający się o patent europejski decyduje, w których krajach należących do Konwencji o patencie europejskim będzie obowiązywała ochrona patentowa. Patenty europejskie udzielane są przez Europejski Urząd Patentowy przy zastosowaniu jednolitej i scentralizowanej procedury prowadzonej w jednym z trzech oficjalnych języków: angielskim, francuskim lub niemieckim.
Wzór użytkowy
Nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzór użytkowy chroniony jest prawem ochronnym, którego czas trwania wynosi 10 lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru.
Wzór przemysłowy
Nowa i oryginalna, nadająca się do wielokrotnego odtwarzania, postać wytworu, przejawiająca się w szczególności w jego kształcie, właściwościach powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie. Wzór przemysłowy chroniony jest prawem z rejestracji, które udzielane jest na okres pięciu lat od daty dokonania zgłoszenia, z możliwością przedłużania o kolejne pięcioletnie okresy, łącznie do 25 lat.
Znak towarowy
Każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych firm. Może nim być wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, także sygnał dźwiękowy. Czas trwania ochrony wynosi 10 lat od dokonania zgłoszenia znaku i może być przedłużany na kolejne okresy dziesięcioletnie.
DGP